Poreski sistem Srbije

Kao u svim savremenim zemljama, porez na dohodak gradjana (PDG) u Republici Srbiji (RS) je prilično složen, zato što koristi posebnu terminologiju i različite pomoćne koncepte. Sistem PDG u Srbiji je ustanovljen kao kombinacija cedularnog koncepta, koji ima ključnu ulogu, i sintetičkog koncepta (tj., godišnjeg PDG), koji ima zanemarljivu ulogu. Cedularni koncept je dominantan, zato što determiniše konačni PDG za 99% poreskih obveznika. Godišnji PDG je zanemarljiv, zato što ga standardno plaća manje od 1% ukupnog broja poreskih obveznika u Srbiji. Dakle, PDG u Srbiji je ustanovljen kao tzv. „mešoviti sistem“, koji predstavlja kombinaciju cedularnog poreza i sintetičkog poreza (godišnjeg poreza). Šta to praktično znači? PDG u Srbiji je cedularni porez kojim se oporezuju odredjene vrste „oporezivih prihoda“ (1-7), i sukcesivno se plaća tokom godine po odbitku od svakog pojedinačnog prihoda. Cedularni porez obračunava i uplaćuje isplatilac prihoda (poslodavac) – poreski platac u ime i za račun poreskog obveznika, lica koje prima odredjene prihode. Cedularno oporezivanje pojedinih vrsta prihoda se sprovodi po različitim proporcionalnim stopama. Korekcija cedularnog sistema oporezivanja se vrši posredstvom progresivnog godišnjeg poreza na dohodak. Godišnji porez na dohodak gradjana plaća se na kraju godine po rešenju poreskog organa, ukoliko je obveznik u datoj kalendarskoj godini ostvario dohodak iznad propisanog limita.
Porez na dohodak građana plaćaju sva fizička lica, „poreski obveznici“, koja ostvaruju dohodak u Srbiji. Poresku osnovicu predstavlja „dohodak“, kao zbir „oporezivih prihoda“ (1-7) ostvarenih u kalendarskoj godini. „Oporezivi prihod“ predstavlja razliku između bruto prihoda (1-7) koji ostvario poreski obveznik i troškova koje je imao pri njihovom ostvarivanju i očuvanju.
Poreski obveznici su srpski državljani, „rezidenti Republike Srbije (RS)“, i stranci, „nerezidenti RS“. Rezident RS je fizičko lice koje na teritoriji RS ima prebivalište ili centar poslovnih i životnih interesa (ili na teritoriji RS boravi 183 ili više dana tokom date poreske godine). Obveznik PDG je rezident RS, za dohodak ostvaren na teritoriji RS i u drugoj državi. Ako rezident RS ostvari dohodak u drugoj državi, na koji je plaćen porez u toj državi, na račun PDG odobrava mu se „poreski kredit“ (umanjenje obračunatog PDG) u visini poreza na dohodak plaćenog u toj državi. Ovo je odredba o „izbegavanju dvostrukog oporezivanja”. Nerezident RS je obveznik PDG za dohodak ostvaren na teritoriji RS.