Mehanika loma

1. UVOD
Mehanika loma je nauþna disciplina koja se bavi problemima prslina i njihovog uticaja
na ponaãanje materijala i konstrukcija. Mehanika loma (prvobitno nazvana mehanikom
prslina) je poþela svoj razvoj poþetkom XX veka radovima Inglisa o koncentraciji napona
[1.1] i Grifita o brzini oslobaÿanja energije [1.2], a pedesetih godina Irvin je postavio temelje
linearno elastiþne mehanike loma uvoÿenjem faktora intenziteta napona i njegove kritiþne
vrednosti [1.3¸1.4]. U to doba mehanika loma beleåi prve znaþajne praktiþne uspehe
objaãnjenjem lomova brodova tipa Liberti i mlaznih aviona tipa Komet [1.5]. Dalji razvoj
ove nauþne discipline obuhvatio je njeno proãirenje na elasto-plastiþnu oblast analizom plastiþne
zone ispred vrha prsline [1.5¸1.6] i uvoÿenjem odgovarajuüih parametara – otvaranja
vrha prsline [1.7] i J integrala [1.8]. Sledio je po prirodi stvari razvoj mehanike loma u joã
nekim vaånim oblastima kao ãto su zamor [1.9], puzanje [1.10], i korozija [1.11].
Praktiþna primena mehanike loma se od samog poþetka zasnivala na dvostranom
tumaþenju njenih parametara: s jedne strane oni predstavljaju optereüenje i geometriju konstrukcije,
ukljuþujuüi geometriju prsline, a s druge strane svojstvo materijala, odnosno njegovu
otpornost na rast prsline. Time je uspostavljen klasiþni trougao mehanike loma, sl. 1.1,
i omoguüeno da mehanika loma postane jedan od temelja nove nauþne discipline – integriteta
konstrukcija. Drugim reþima, umesto da se bavi samo analizom loma, mehanika loma je
postala znaþajno oruÿe u rukama inåenjera þiji je zadatak da lom spreþe.