Stvarno pravo (stvari possessio)

Stvarno pravo u objektivnom smislu je skup pravnih normi kojim se uređuju odnosi ljudi povodom stvari.
Stvarno pravo u subjektivnom smislu podrazumijeva ovlaštenje koja pripadaju subjektu prava na osnovu normi objektivnog prava. Dakle, subjektivna prava se crpe iz objektivnih prava.
Rimljani nisu dali pojam stvarnog prava, ali je u njihovom procesnom pravu ipak vidljivo da su dijelili stvarna prava od obligacionih prava te da su predviđali za zaštitu stvarnih prava actiones in remi, a za zaštitu obligacionih odnosa actiones in personam.
Jedna od osnovnih karakteristika1 stvarnog prava je stvarnopravnost. Stvarnopravni odnos je odnos između ovlaštenika stvarnog prava (vlasnik) i svih drugih osoba koje bi došle u dodir sa stvari koja je predmet tog stvarnopravnog odnosa. Iz ovog proizilazi još jedna bitna karakteristika stvarnog prava, a to je apsolutnost. Stvarna prava su apsolutna djeluju erga omnes, dakle djeluju prema svakome. Stvarno pravo moraju da respektuju sva treća lica.
Stvarna prava djeluju prema svima ostalima i naređuju im prema ovlašteniku negativno držanje (nesmetanje), obavezu na pasivnost. Stvarno pravo sadrži negativan zahtjev prema trećim licima, odnosno sva treća lica moraju se suzdržati od zahvatanja starnog prava lica.
Stvarno pravo pripada tačno određenom subjektu i ono je vezano za stvar i prati stvar bez obzira kod koga se ono nalazi. Upravo iz pripadnosti i apsolutnosti stvarnog prava proizilaze i njegove dvije prerogative. Pravo sledovanja označava da titular stvarnog prava vrši svoje stvarno pravo, bez obzira kod koga se nalazi stvar koja je objekat stvarnog prava (npr. vlasništvo kao stvarno pravo prati stvar bez obzira što je ona ukradena; založno pravo prati stvar i u slučaju kada je vlasnik proda). Druga prerogativa stvarnog prava je pravo prvenstva koja podrazumijeva da stvarno pravo uvijek ima prvenstvo u odnosu na obligaciono pravo. U međusobnim odnosima prioritet se određuje prema vremenu nastanka i vrijedi pravilo prior tempore potior iure (prvi u vremenu jači u pravu).
prava.