Predrasude

Uvod
Ljudi idući kroz život obrazuju razna mišljenja, pozitivna i negativna, tačna i pogrešna. O predrasudima možemo govoriti kao o pogrešnim mišljenjima jer nisu podržana validnim činjenicama. Najčešće se odnose na odredjene grupe, koje su formirane na osnovu godina,  pola, nacije, religije, rase, bogatstva, seksualne orijentacije, invalidnosti, itd.Osnovna karakteristika predrasuda jeste da je veoma izražena emocionalna komponenta, najčešće negativana poput ljutnje, besa i mržnje. Stoga predrasude mogu biti pozitivne i negativne. Negativne predrasude su veoma opasne jer često dovode do sukoba medju ljudima, to jest diskriminacije.Osnovna razlika izmedju predrasude i diskriminacje jeste to što se predrasuda nalazi samo “u glavi”, dok su diskriminacije ispoljavanje predrasuda u ponašanju i predstavljaju ih dogadjaji kojima se nepravedno postupa prema odredjenoj grupi ili pojedincu. Stereotipi su kruta, uprošćena mišljenja o nekoj grupi ili pojedincu pri čemu se ne sagledavaju sve činjenice i često su uzrok pogrešnih procenjivanja osoba. Čine kognitivnu komponentu predrasuda jer se predrasude zasnivaju na stereotipnom mišljenju. Iz toga sledi da je diskriminacija posledica predrasuda i negativnih stereotipa.

Definisanje predrasuda
Prema John-u Duckitt-u istraživanja o predrasudima su se pojavila 1920. godine i zasnivala su se na američkim i evropskim teorijama koje su pokušavale da potvrde superiornost bele rase. “Psychological Bulletin”, članak koji je pregledao 73 istraživanja na tu temu, naveo je mnoge psihologe da gledaju na predrasude kao na normalnu reakciju ljudi na inferiorne rase.
1930-ih i 40-ih nekolicina teoretičara je usmerilo svoju pažnju na lične sindrome zastupljene u rasizmu i antisemitizmu, kao i na druge oblike predrasuda. Najistaknutiji od teoretičara bio je Theodor Adorno koji je smatrao da se u centru predrasuda nalaze “autoritarne licnosti”, po njemu “ kruti mislioci koji su poštovali autoritet, videli svet kao crno-beli i podsticali striktno pridržavanje društvenih pravila i hijerarhija”[1].
1954. Gordon Allport je povezao predrasude sa kategoričkim razmišljanjem. Tvrdio je da su predrasude prirodan proces kod ljudi. Definisao ih je kao odbojni ili neprijateljski stav prema nekoj osobi koja pripada određenoj grupi, upravo zbog toga što ona pripada baš toj grupi.
1970-ih istraživanja su počela da pokazuju da se predrasude zasnivaju na favorizovanju jedne grupe ljudi. Marilyn Brewer, kalifornijska političarka, tvrdila je sledeće: “”Prejudice may develop not because outgroups are hated, but because positive emotions such as admiration, sympathy, and trust are reserved for the ingroup.” Ovom rečenicom je izjavila da predrasude ne nastaju jer postoje grupe koje su odbačene već zbog pozitivnih osećanja i divljenja prihvaćene grupe[2].
1979. Thomas Pettigrew je objavio delo “The Ultimate Attribution Error: Extending Allport’s Cognitive Analysis of Prejudice” gde se nadovezao na zaključke Gordon-a Allport-a i njegov rad sa predrasudima.
Implicitni test prisnosti
Jeffrey Sherman i Thomas Allen zajedno su radili istraživanje na temu predrasuda o kojem je Jeffrey kasnije pisao. Njihovo istraživanje se zasnivalo na IAT, to jest Implicitnom testu prisnosti. Ovaj test je procenjivao automatske  reakcije na reči i slike, u ovom slucaju slike crnaca i belaca. Ispitanicima su pokazivane pozitivne i negativne reči i slike crnaca i belaca, gde su oni u zavisnosti od toga da li su videli crnca i negativnu reč ili belca i pozitivnu pritiskali taster E ili I,dok je u drugom delu testa bilo obrnuto. Nakon toga su ispitanici radili još jedan test od 12 pitanja a zatim ponovili IAT. Na kraju su Jeffrey i Thomas zaključili da ljudi koji su imali loše mišljenje o sebi, to jest više negativnih asocijacija su imali pojačane predrasude. Sherman je izjavio sledeće: „Ako ljudi ne mogu da prikriju predrasude, potrebno je naučiti ih kako da se kontrolišu. Stvar je u tome da nam um luta i traži negativne karakteristike kod drugih.