Akcionarsko društvo

UVOD

Privredno (poslovno pravo) je grana pozitivnog prava i predstavlja skup pravnih normi kojima se uredjuje pravni položaj privrednih subjekata, njihov odnos prema državi i uzajamni pravni poslovi u vezi sa prometom robe i novca. Subjekti privrednog prava su fizička i pravna lica, koja u privredno-pravnom prometu mogu biti nosioci prava i obaveza. Subjekti privrednog prava obavljaju delatnost sistemski, tj. trajno, stručno, profesionalno, odnosno u vidu zanimanja i radi sticanja dobiti. Subjekti privrednog prava mogu biti organizovani u individualnom organizacionopravnom obliku kao preduzetnici i kolektivnom organizacionopravnom obliku sa svojstvom pravnog lica kao privredna drustva, druge pravne forme društva, odnosno preduzeća (npr. zadruge, javna preduzeca koja osniva drzava , autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave i koja obavljaju delatnost od opšteg interesa). Privredni subjekti neposredno obavljaju neku lukrativnu delatnost ili delatnost kojom doprinose unapređenju obavljanja delatnosti svojih članova.
Privredno društvo po zakonskoj definiciji Zakona o privrednim društvima ( “Sl. glasnik RS”, br. 36/2011, 99/2011), je pravno lice koje obavalja delatnosti u cilju sticanja dobiti.
Pravni položaj privrednog društva ima sledeća osnovna obeležja:

1. Pravni subjektivitet – Privredno društvo ima svojstvo pravnog lica na osnovu zakona. Pravno i fizičko lice su oblici ispoljavanja pravnog subjektivitata u pozitivnom pravu. Privredno društvo je pravni instrument njegovih ekonomskih vlasnika za obavljanje društveno-korisne delatnosti, a radi maksimalizacije dobiti.
2. Samostalnost – Privredno društvo je samostalni subjekt u pravu. Društvo je samostalno u odnosu na njegove osnivače i lica koja mu naknadno pristupe, druge privredne subjekte i državu. Pravne okvire, granice samostalnosti određuje država u zakonu, ali preko tog okvira država ne može više ograničavati priznati obim samostalnosti društva. Samostalnost privrdnog društva sa aspekta unutrašnjih odnosa znači da ono samostalno istupa na tržištu, samostalno planira poslovanje i razvoj, samostalno raspoređuje prihode, rashode, dobit u skladu sa propisima, samostalno se udružuje sa drugim privrednim društvima itd. Osnov samostalnosti društva je njegova imovina na osnovu koje istupa u pravnom prometu i preuzima obaveze iz tog prometa.
3. Voljni način nastanka – Privredno društvo je tvorevina volje njegovih osnivača.
4. Racionalno organizovano jedinstvo materijalnih i personalnih elementa, radi obavljanja određene delatnosti i sticanja dobiti – Privredno društvo, sastoji se od imovine i lica funkcionalno i racionalno povezanih u odredjenu organizaciju, radi postizanja odredjenog cija.

Privredno društvo odgovara za svoje obaveze celokupnom imovinom, a osnivači u skladu sa zakonom i osnivačkim aktom. Organizacioni delovi, tj. ogranci privrednog društva nemaju svojstvo pravnog lica, a u pravnom prometu istupaju u ime i za račun privrednog društva. Društvo ima pretežnu delatnost, koja se registruje u skladu sa zakonom o registraciji, a može obavljati i sve druge delatnosti koje nisu zakonom zabranjene nezavisno od toga da li su određene osnivačkim aktom, odnosno statutom. Privredno društvo se osniva osnivačkim aktom (konstitutivni akt društva) koji ima formu odluke o osnivanju ako društvo osniva jedno lice ili ugovora o osnivanju ako društvo osniva više lica. Osnivačkim aktom se uređuje upravljanje društvom i druga pitanja u skladu sa zakonom za svaku pojedinu pravnu formu društva. Sačinjava se u pisanoj formi, registruju u skladu sa zakonom o registraciji i menja u skladu sa procedurom koja se propisana zakonom i samim osnivačkim aktom. Osnivački akt sadrži odredbe o delatnosti društva, poslovnom imenu, sedištu, ulozima članova, iznosu osnovnog kapitala…
Pravne forme privrednog društva, predviđene čl.8. Zakona o privrednim društvima, su:

1. ortačko društvo
2. komanditno društvo
3. društvo s ograničenom odgovornošću
4. akcionarsko društvo.

 
POJAM AKCIONARSKOG DRUŠTVA

Zakon o privrednim društvima, čl.245. akcionarsko društvo definiše kao privredno društvo čiji je osnovni kapital podeljen na akcije koje ima jedan ili više akcionara koji ne odgovaraju za obaveze društva, osim u zakonu predviđenim slučajevima, odnosno akcionar, kao i zakonski zastupnik ako je akcionar poslovno nesposobno fizičko lice, koji zloupotrebi pravilo o ograničenoj odgovornosti odgovara za obaveze društva. Smatraće se da postoji zloupotreba naročito ako akcionar upotrebi društvo za postizanje cilja koji mu je inače zabranjen, koristi imovinu društva ili njome raspolaže kao da je njegova lična imovina, koristi društvo ili njegovu imovinu u cilju oštećenja poverilaca društva, radi sticanja koristi za sebe ili treća lica umanji imovinu društva, iako je znalo ili moralo znati da društvo neće moći da izvršava svoje obaveze. Poverilac društva može podneti tužbu protiv akcionara nadležnom sudu prema sedištu društva u roku od šest meseci od dana saznanja za zloupotrebu, a najkasnije u roku od pet godina od dana zloupotrebe.
Akcionarsko društvo za svoje obaveze odgovara celokupnom imovinom