Arhitektura racunarskih mreza

1.Uvod

Prije svega, pojam internet znači mreža unutar mreže, ili internkonekcija između više računara. Internet je globalna mreža. Strukturno postoje male mreže koje se međusobno vezuju, i time čine ovu strukturu. Internet se sve više naziva globalnom mrežom informacija (velika internacionalna-globalna baza podataka). Broj računara na internetu se trenutno procjenjuje na oko 150.000.000. Količina informacija koju ti serveri posjeduju je ogromna, i teško je procijeniti i prikazati realno kolika je ona zaista. Internet predstavlja jedan od najusjpješnijih primjera višestrukih prednosti kontinuiranog i doslednog ulaganja u istraživanje i razvoj informaciono-komunikacione infrastrukture. Od prvih istraživanja u oblasti komutacije paketa do danas, akademske organizacije, industrija, međunarodne i državne institucije sarađivale su u razvoju i implementaciji novih tehnologija, arhitekture i protokola Interneta.Potreba za informacijama natjerala je čovjeka da uspostavlja veze sa raznim izvorima informacija i da stvara mreže preko kojih će sebi olakšati prikupljanje, prenos, skladištenje i obradu podataka. Naglim razvojem računarske tehnologije posljednjih godina (povećanje performansi uz pad cijena) i sa pravom eksplozijom Interneta, broj korisnika računara i računarskih mreža raste vrtoglavom brzinom. Sa sve moćnijom računarskom opremom svakodnevno se uvode novi servisi, a istovremeno se u umrežavanju postavljaju viši standardi. Vremenom su se mrežni sistemi razvijali da bi danas dostigli nivo praktičnog efikasnog okruženja za razmjenu podataka. Počeci umrežavanja vezuju se za prve telegrafske i telefonske linije kojima su se prenosile informacije do udaljenih lokacija. Dostupnost i fleksibilnost tehnologija današnjih savremenih računarskih mreža omogućava da se sa bilo koje tačke na planeti može povezati na mrežu i doći do željenih informacija. U poređenju sa nekadašnjom cijenom korišćenja servisa mreža, cijena eksploatisanja današnjih mreža je sve niža. Računarske mreže su danas nezamjenjivi dio poslovne infrastrukture, kako velikih, tako i malih organizacija. Poznavanje tehnologije i korišćenje mreža čak izlazi iz okvira primjene u poslovanju (koje može da obezbijedi poslovnu prednost organizacijama – npr. elektronska trgovina omogućava i malim firmama konkurentnost na tržištu) i zalazi u ostale aspekte života čovjeka postajući dio opšte kulture.

2. Istorijat interneta

Korijene ideje o globalnoj mreži za razmenu informacija nije moguće locirati u određenu godinu ili deceniju. Za svaku komponentu ogromne infrastrukture Interneta postoje tehnički, ekonomski i društveni preduslovi u prošlosti i sadašnjosti. Postojale su vizije tehnologije koja  će omogućiti integraciju servisa i globalno povezivanje. Nikola Tesla je, još 1908. godine, govorio o tehnologiji koja  će “omogućiti poslovnom  čoveku u Njujorku da diktira uputstva koja će se trenutno štampati u njegovoj kancelariji u Londonu” i pomoću koje  će se globalno pristupati “bilo kojoj slici, slovu, crtežu ili štampanom dokumentu”. Trideset godina kasnije, engleski književnik Herbert Džordž Vels (H. G.  Wells) je pisao o “svjetskom mozgu kao depou koji prima, uređuje, klasifikuje, objašnjava i poredi znanje i ideje”. Vanivar Buš (Bush) je, 1945. godine, napisao esej o foto-elektro-mehaničkom uređaju sa kolektivnom memorijom koga je nazvao “memeks”. Preduslovi za nastanak Interneta stvoreni su krajem pedestih i početkom šezdesetih godina prošlog veka. Ministarstvo odbrane SAD je 1958. godine osnovalo istraživačku agenciju ARPA (kasniji naziv – DARPA), sa jednim od ciljeva da istraži telekomunikacione tehnologije i mogućnosti umrežavanja računara. Taj period su obilježili teorijski radovi nekoliko naučnika, među kojima se posebno ističu Leonard Klajnrok (Kleinrock), Pol Baran, Donald Dejvis (Davies) i Džozef Karl Robnet Liklajder (J.C.R.  Licklider). Klajnrok, Baran i Dejvis su, nezavisnim radovima, utemeljili teoriju komutacije paketa. Liklajderova “galaktička mreža” je bila vizija podrške društvenih interakcija pomoću globalno povezanih računara, koji omogućuju brz pristup podacima i programima, sa bilo koje lokacije. Takav koncept, u suštini, odgovara današnjem Internetu. Odluka o povezivanju nekoliko velikih i skupih računara agencije ARPA doneta je 1965. godine. Prvenstvena motivacija za formiranje mreže bila je da se ostvari efikasno i ekonomično dijeljenje resursa – hardvera, softvera i aplikacija. Naredne četiri godine posvećene su intenzivnom radu na projektu prve mreže sa komutacijom paketa, poznate pod nazivom ARPANET. Eksperimentalna mreža instalirana je 1969. godine. Ona je povezala Univerzitet Kalifornija u Los Anđelesu (UCLA) sa centrom “SRI International” u Menlou Parku (u blizini San Franciska), a zatim Univerzitet Kalifornija u Santa Barbari (UCSB) i Univerzitet Juta (Utah). Početkom novog milenijuma postalo je izvjesno da  će IP tehnologija predstavljati osnov za integraciju heterogenih telekomunikacionih servisa (glas, podaci, video). Zabilježen je eksponencijalni porast broja korisnika; prema statističkim podacima, Internet je 2010. godine imao blizu dvije milijarde korisnika.