Atmosferski pritisak

UVOD

U narednom tekstu biće reči o osnovnim pojmovima atmosferskog pritiska, jedinicama kojima se obeležava, kao i instrumentima koji nam služe za merenje . Pisanje ovog seminarskog rada mi je pomoglo da se bliže upoznam sa temom kao i sa samim načinom pisanja rada koji će mi kasnije pomoći u daljem školovanju. Pre nego što se detaljno upoznamo sa atmosferskim pritiskom, treba reći nešto i o prostoru u kome on vlada,atmosferi planete Zemlje.
 

Zemljina atmosfera

Zemljina je okružena vazdušnim omotačem koji se zove atmosfera. Zemljina atmosfera je gust omotač vazduha sastavljen od smeše gasova koji okružuju celokupnu površinu planete Zemlje i kojeg zadržava Zemljina gravitacija.
Atmosfera je vazdušni omotač Zemlje vrlo tanak,srazmerno veličini planete. Predstavlja jednu od četiri fizičke komponente geosfere i u njenom donjem vrlo tankom sloju se obrazuje vreme i klima.
Atmosfera omogućuje nastanak života na Zemlji. Ona je takvog sastava I gustine da apsorbuje ili rasejava zračenje čiji fotoni nose energiju koja može da razori biološke molekule. Za kosmičko, UV, gama i rengentsko zračenje, zemljina atmosfera se ponasa kao zid debljine 4,5 cm.
Podela atmosfere:
Atmosfera je vertikalno slojevita. Slojevi su:

1. Troposfera
2. Tropopauza
3. Stratosfera
4. Mezosfera
5. Mezopauza
6. Termosfera
7. Egzosfera

 
Opšte karakteristike atmosferskog pritiska
Vazduh je materija koja ispunjava prostor od Zemljine površine do velike visine. Kao i svaka druga materija i vazduh ima svoju težinu. Ovo je ustanovljeno još u XVII veku ( Toričeli , 1643). To je smeša gasova koji okružuju Zemlju i održavaju život na njoj.
Vazduh je pre svega neophodan svim živim bićima za disanje, a takođe ni vatra nikada ne bi mogla da gori bez vazduha. Omotač vazduha koji udišemo prostire se u pojasu od svega 11 km od Zemljine površine. Gasovi koji ga čine pomešani su u gotovo potpuno istom odnosu u čitavom ovom pojasu. Kiseonik i azot su ključni elementi vazduha, kojeg još čine vodena para, ugljen-dioksid i razni drugi gasovi mnogo manje zastupljeni. Količina vode u vazduhu varira i određuje njegovu vlažnost.
Merenja pokazuju da se gustina vazduha brzo menja sa visinom. Na visini od 4,5 km je dva puta manja,a na visini od 11km je četiri puta manja od gustine vazduha na Zemljinoj površini. Na većim visinama vazduh je još razredjeniji.
Privlačna Zemljina sila ( gravitacija) privlači vazduh ka svojoj površini, pa je vazduh njgušći pri Zemljinoj površini. Hladan vazduh je gušći od toplog, pa se on spušta naniže ka tlu, formirajući predeo niskog vazdušnog pritiska. Topao vazduh se podiže od tla i formira predeo visokog vazdušnoog pritiska. Kada se vlažan, topao vazduh odigne od tla, vodena para na odredjenoj visini se u njemu kondenzuje i formira oblake.
Sila kojom vazduh, tačnije vazdušni stub preseka 1cm2 i visine do gornje granice atmosfere, pritiska Zemljinu površinu zove se atmosferski pritisak.
On je direktna posledica težine vazduha. To znači da se pritisak vazduha razlikuje s mestom i vremenom jer se količina (i težina) vazduha iznad Zemlje isto tako razlikuju. Atmosferski pritisak se smanjuje za 50% na visini od oko 5 km (kao što se i oko 50% ukupne mase atmosfere nalazi unutar najnižih 5 km). Prosečni atmosferski pristisak izmeren na morskom nivou iznosi oko 101.3 kilopaskala.
Atmosferski pritisak je sila koja deluje na jedinicu horizontalne površine, a jednaka je težini stuba vazduha koji se rasprostire od tla do gornje granice atmosfere. On se izrava u milimetrima (mm) ili milibarima