Diplomatsko pravo

Istorijat

U svojoj dugoj istoriji diplomatija je prolazila kroz različite promene. Dokazi o savezima, mirovnim i drugim sporazumima zabeleženi su na najstarijim istorijskim spomenicima i pisanim tragovima.
Antička Grčka je, zbog svoje podeljenosti na brojne gradove – države, bila pogodna za razvoj diplomatskih odnosa. Grčki su gradovi – države međusobno slali izaslanike u diplomatske misije koji su bili prihvaćeni i tretirani s dužnom i protokolarnom pažnjom. Rimljani su takođe poštovali strane izaslanke, i davali im određenu zaštitu i povlastice, ali su takav tretman tražili i za svoje izaslanike (fetiales) kod stranih vladara. Međutim, do razvoja diplomatije dolazi tek u kasnijem razdoblju Rimskog Carstva (jer su do tada svi delovi evropskog i mediteranskog prostora bili u sastavu Carstva, pa su se i odnosi smatrali unutrašnjim pitanjem) , naročito nakon njegove podele 395. Godine na Istočno i Zapadno, odnosno u doba Vizantskog Carstva.. Arapski vadari također šalju svoje izaslanike. Za razdoblje starog i srednje veka karakteristična je privremena ili ad hoc diplomatija.
Prvi pravi počeci diplomatije javljaju se tek u doba renesanse, razvojem ustanove stalne diplomatije, kada Venecija, Milano, Toskana, Firenca i drugi italijanski gradovi uvode imenovanje diplomatskih predstavnika. Tokom 15. Veka stvara se diplomatija kao stalna državna funkicija, a ne kao dotadašnje povremeno slanje i primanje izaslanika. Stalni dipomatski predstavnici imaju jasna određena prava i dužnosti, uz utvrđenje pravila njihovog delovnja.
Francuski kardinal Richelieu osnovao je 1626. Godine prvo ministarstvo spoljnih poslova kao središnje telo za vođenje poslova u međunarodnim odnosima. Nakon Francuske i druge evropske države osnivaju svoja ministarstva spoljnih poslova.
Za konkretnije određenje položaja i pravila uvezi s dipomatskim predstavnicima i njihovim funkcijama trebalo je čekati do 1815. Godine, kada su države članice Bečkog kongresa nakon napoleonskih ratova prvi puta višestranim (multilateralnim) sporazumom utvrdile pojedina bitna pitanja.

 
Funkcija diplomatije i područje diplomatski aktivnosti

Osnovna funkcija diplomatije je predstavljanje svoje države u inostranstvu i promovisanje njenih interesa i ciljeva. Ona je zadužena da kao instrument provodi vanjsku politiku koju utvrđuju tijela državne vlasti (predsjednik, vlada, parlament ili druga ustavom određena tijela) , a putem njih grupa koja drži vlast u svojim rukama. Provođenje vanjske politike i održavanje međunarodnih odnosa s drugim subjektima (državama, međunarodnim organizacijama i sl.) podrazumijeva i razvoj specifičnih metoda (između ostalog tu spada i diplomatski protokol) te aparata koji će obavljat tu funkciju (tzv. Služba vanjskih poslova). Jednostavno definisano, zadaće diplomatije su: predstavljati i zastupati, štititi i obavještavati svoju zemlju, pregovarati.
Gledajući kroz historiju, može se reći da su razvoj međunarodnih odnosa, promovisanje položaja vlastite države i sprečavanje rata najvažnije aktivnosti diplomatije. Osim tradicionalnih političkih, u diplomatske aktivnosti spadaju i ekonomski, kulturni, naučni, vojni i drugi odnosi. Savremena diplomatija, osim tradicionalnih zadaća, bavi se i problemima ljudskih prava, nezakonitih migracija, zaštite okoline, učestvuje u borbi protiv terorizma i organizovanog kriminala, bavi se promocijom i jačanjem demokratije, ali i postizanjem sveopćeg napretka (političkog, ekonomskog, kulturnog, naučnog).