Finansijska analiza

Pojam i ciljevi finansijske analize

Analiza podrazumjeva postupak naučnog istraživanja i objašnjavanja stvarnosti putem rasčlanjivanja neke cjeline na sastavne dijelove i razmatranje svakog dijela za sebe i u odnosu na druge dijelove date cjeline. Analiza ima deskriptivan i istraživački karakter. Deskriptivan podrazumjeva prikaz kvantitativnih i kvalitativnih karakteristika predmeta analize, dok istraživački podrazumjeva istraživanje odnosa, uzročnih veza, zakonitosti i tendencija pojedinih predmeta istraživanja. Odnosi mogu biti pravilni ili nepravilni, normalni ili nenormalni. Informacije do kojih se dolazi na osnovu analize predstavljaju osnovu za donošenje racionalnih odluka.
Analiza poslovanja preduzeća posmatra: angažovana sredstva, poslovni rezultat i osnovne funkcije procesa reprodukcije. Analizu preduzeća možemo posmatrati sa dva aspekta: -finansiskih analiza (analiza bilansa stanja i uspjeha, izvještaja o novčanim tokovima) , – analiza osnovnih funkcija preduzeća.
Finansijska analiza se bavi istraživenjem funkcionalnih odnosa koji postoje između pozicija bilansa stanja i uspjeha, kao i utvrđivanjem stanja gotovine preduzeća. Ove analize su zasnovane na bilansima kao i izvještaju o novčanim tokovima preduzeća i usmjerene su na ispitivanje finansiskog položaja, aktivnosti i rentabilnosti poslovanja preduzeća. Naglasak je na poslovnom rezultatu kao i rizici poslovnih prihoda i rashoda. Stoga je knjigovodstvo najvažnija podloga analize poslovanja preduzeća.
Ciljevi analize se razlikuju zavisno od toga da li je korisnik analize samo preduzeće- interni ciljevi, ili su interesanti treća lica koja se nalaze van preduzeća-eksterni ciljevi.

Vrste finansijske analize

Ciljevi i zadaci finansijskih izvještaja opredjeljuju vrstu analize. Na pojavu više vrsta analiza utiču korisnici, predmeti, vrijeme posmatranja i instrumenti analize.
Najpoznatije vrste analize su:

1. Interna i eksterna analiza – osnovna razlika za koga izrađujemo analizu,
2. Analiza bilansa stanja i uspjeha -ispituje opštu sliku finansiranja i uspjeha – cilj je ocjena poslovne efikasnosti ali su rezultati obje metode neophodne za upoznavanje kompletne finansijske situacije poslovanja,
3. S aspekta vremena posmatranja razlikujemo:

• statičku (analiza stanja)-bavi se bilansom stanja na određeni dan ili bilansom uspjeha za jedan operativni period ili poslovnu godinu,
• dinamička (analiza razvoja) – ispituje razvoj finansijske situacije i rezultata u nizu prethodnih perioda.

4.Analize prema instrumentima dijelimo na:

• vizuelna analiza – sastoji se u posmatranju bilansa stanja i uspjeha i donošenja opštih ocjena o stepenu likvidnosti i rentabilnosti posmatrane organizacije,
• račun pokrića – posmatra samo bilans stanja, utvrđuje strukturu aktive, kapitala i pokriće sredstava vlastitim kapitalom,
• racionalna analiza – analiza odnosa pozicija bilansa stanja i uspjeha, ocjenjuje se finansijski položaj organizacije,
• analiza toka kapitala – obuhvata sve finansijske transakcije koje utiču na promjenu tekućih sredstava preduzeća (transakcije koje utiču na novčana primanja i izdavanja, definisanje investiranja i dezinvestiranja koji utiču na likvidnost organizacije na dugi rok),
• analiza novčanog toka – zasniva se na veličini neto novčanog toka koji predstavlja razliku između bruto priliva i odliva novca u jednom periodu,

Metode finansijske analize

Najčešća podjela metoda finansijske analize su:

1. Metod raščlanjivanja – kada se složene veličine raščlane na sastavne dijelove.
2. Metod upoređivanja

Metoda upoređivanja polazi od pretpostavke da postoje najmanje dvije veličine za upoređivanje i da su te veličine uporedive.Najčešći oblici upoređivanja su:

• Vremensko upoređivanje – kompariranje veličina realizovanih u jednom vremenskom periodu sa veličinama realizovanim u drugom periodu,
• Upoređivanje preduzeća koje može biti interno u skolpu organizacije i eksterno koje ima daleko veći značaj u analizi poslovanja jer određuje koliko se organizacija razlikuje od ostalih u istoj poslovnoj grani. Upoređivanje planiranog sa ostvarenim pokazuje veličinu ali ne i uzroke utvrđene neuslađenosti.

3. Metoda standardizacije – zasniva se na usvojenim standardima na kojima mjerimo bonitet organizacije i poslovne grane.