Konkurencija

1. UVOD
Kao što nam je svima poznato tržište predstavlja ukupnost ponude i potražnje različitih roba, usluga, vrijednosnih papira i novca i kao skup svih ustanova,uređaja i instrumenata na osnovu kojih se određuju ukupne društvene potrebe i definišu cijene prethodno navedenih roba i usluga. Jednu od svojih važnijih funkcija tržiste obavlja posredstvom djelovanja samog mehanizma konkurencije.
Konkurencija predstavlja određeni oblik uspostavljanja odnosa između, s jedne strane ponude (prodavca) i s druge strane potražnje (kupaca) na tržištu. Dakle, osnovni uslov za razvoj i postojanje konkurencije je robna proizvodnja, ali samim razvojem robne proizvodnje konkurencija mijenja svoj karakter i oblike svog ispoljavanja.
Suština ekonomske funkcije konkurencije sastoji se u tome što uspostavljanjem odnosa ponude i potražnje, naravno uz posredstvo porasta ili snižavanja cijena:
– Daje određene signale proizvođačima o bitnim elementima njihove sadašnje, pa i buduće proizvodnje ( npr. oblast proizvodnje kojom se bave,količina proizvoda koju proizvode i sl.); – Ostvaruje neophodnu ravnotežu u samim odnosima između pojedinih djelatnosti u okvirima cjelokupne zajednice i stalno potiče sve učesnike tržišne utakmice ka postizanju maksimalnih ekonomskih rezultata.

2. TRŽIŠNA STANJA
Konkurencija se javlja kao određeni oblik odnosa ponude i potražnje, a na tržistu se ispoljava u raznim kombinacijama u pogledu broja učesnika,njihove ekonomske snage, različitih mogućnosti samog ulaska i izlaska sa tržišta, različitim strategijama njihovog nastupa i sl. Sam taj njihov međusobni odnos i položaj determinisan je sljedećim kriterijima:
• brojem samih učesnika kako na strani ponude, tako i na strani potražnje,
• njihovom relativnom snagom,
• mogućnošću samog ulaska i izlaska sa tržišta,
• mogućnošću uslovljavanja međusobnih odnosa i
• elastičnošću ponude i potražnje, odnosno cijena.

Stepen – intenzitet konkurencije proističe iz brojnosti subjekata na strani ponude i strani potražnje i u tom smislu razlikujemo sljedeće tipove konkurencije:
• potpuna – perfektna (slobodna, savršena, čista) i
• ograničena – imperfektna u okviru koje razlikujemo: a) monopol – monopson
b) monopolistička konkurencija i
c) oligopol – oligopson