Opšta pravila o autorskim ugovorima

UVOD

Autorski ugovori, kao i svaki drugi ugovori, predsavljaju saglasnost dva ili više lica o bitnim elementima ugovora. Oni su sepcifični po tome što nastaju u vezi sa stvaranjem autorskog dela, prenošenjem autorskog prava, ustupanjem autorskog prava, izvođenjem ili predajom autorskog dela, izradom filmskog dela.
Pod autorskim delom smatramo originarnu, intelektualnu tvorevinu ljudskog duha, koji su regulisani Zakonom o autorskim i srodnim pravima. Zakon određjuje da se autorski ugovoroi, moraju zaključivati u pisanoj formi. Za vreme trajanja ugovora, autor mora garantovati drugoj strani potpisnici da će moći da koristi autorsko delo, bez uznemiravaja trećeg lica.
AUTORSKO DELO
Autorsko delo je originalna duhovna tvorevina autora, izražena u određenoj formi, bez obzira na njegovu umetničku, naučnu ili drugu vrednost, njegovu namenu, veličinu, sadržinu i način ispoljavanja, kao i dopuštenosti javnog saopštavanja njegove sadržine.
Autorskim delom smatraju se:
a. Pisana dela ( knjige, brošure, prevodi, računarski programi u bilo kojem obliku njihovog izražavanja, pripremni materijal za njihovu izrdu i dr. )
b. Govorna dela ( predavanja, govori, besede i dr. )
c. Dramska, dramsko-muzička, koreografska i pantomimska dela, i dela koja potiču iz folklora
d. Muzička dela, sa rečima ili bez reči
e. Filmska dela ( kinematografska i televizijska dela )
f. Dela likovne umetnosti ( slike, crteži, skice, grafike, skulpture i dr. )
g. Dela arhitekture, primenjene umetnosti i industrijskog oblikovanja
h. Kartonska dela ( geografske i topografske karte )
i. Planovi, skice, makete i fotografije
j. Pozorišna režija
Predmet i uslov zaštite

Predmet autorskopravne zaštite jeste autorsko delo. Pošto je, nastanak subjektivnog autorskog prava na konkretnom delu neformalan (nema upravnog postupka za sticanje prava), ne postoji autorsko delo koje ne ispunjava uslove zaštite. Otud se autorsko delo najčešće definiše kao spoj predmeta i uslova zaštite: to je intelektualna tvorevina koja predstavlja originalni kreativni izraz autora.
Kad kažemo da je nešto intelektualna tvorevina, želimo da istaknemo daje reč o nematerijalnom dobru (a ne o stvaima), i da je to nematerijalno dobro rezultat duhovnog stvaralaštva, a ne rezultat neke druge aktivnost. Takođe, kad kažemo da autorsko delo mora biti originlni kreativni izraz autora, naglašavamo da autorsko delo mora biti jedinstveno i da ta jedinstvenost mora poticati od jedinstvenosti (individalnosti) njegovog tvorca, koji može biti samo čovek (kao subjekt prava), a ne životinja ili mašina koja zamenjuje ili podržava ljudski intelekt. Akcenat autorskog dela je na izrazu, kao spoljnjem vidu njegovog duhovnog sadržaja, koji je podoban za komunikaciju između ljudi, koji je osnov njegove kulturne i ekonomske vrednosti.
Autorsko delo je ka spoljnjem svetu okrenut izraz duhovnog stvaralaštva. Ako za primer uzmemo književno delo, jasno je da ono ima svoj duhovni sadržaj (misli, poruke, sl.) i svoje konkretno jezičko uobličenje koje čini formu dela. Bez obzira na činjenicu da se duhovna individualnost autora može odraditi u originalnim idejama ili stvaralačkom stilu, autorsko pravo ograničava domet svoje zaštite na originalne elementet forme dela. Ideje i stvaralački stil eksplicitno su isključeni iz zaštite u savremenom autorskom pravu