Pojam i oblici krivice

UVOD

U ovom radu osvrt se pravi na pojam krivice.Šta je,šta joj predvodi i koji su uslovi sticanja epiteta krivično gonjene osobe biće jasno razjašnjeni uz pomoć literature izvrsnih doktora i profesora.Prije svega,jako teško se baviti pojmom krivice,jer postoje različite teorije o pojmu krivice,kao jednog od uslova građanskopravne deliktne odgovornosti.Sam pojam krivice nije u potpunosti lak za razumijevanje,ali zahvaljujući analizi odnosa krivice i krivične odgovornosti, oblika krivice, pojma kazne, verujem da će gore pomenuti pojam biti razjašnjen i u potpunosti objašnjen.A, kao uvertiru u rad istakla bih par rečenica što se tiče čovjekove odgovornosti prema društvu i samom zakonu uopšte.S toga,odgovornost čovjeka za svoje postupke predstavlja društvenu kategoriju jer je vezana za čovjeka i društvo, za kulturu i vladajuće vrijednosti datog čovjeka.U suštini,čovjek je taj koji oblikuje odnose i na čijem je teretu da se zakonski ponaša,što smatram da nije ni malo teško.Njegova egzistencija i funkcionisanje u društvu zavise od samog njega i njegovog odnosa prema vrijednostima tog društva i sistema.S toga,umnogom,zajedno sa svima drugima čovjek je nosilac odgovornosti za sve što se dešava u njegovoj zajednici.Na toj osnovi se temelji zahtjev za racionalnim funkcionisanjem društva,iz čega ujedno proizilazi obaveza za svakog člana takve zajednice da poštuje navedene norme i pravila.Sve ovo se odnosi na kategodije građanskopravnih odgovornosti a samim tim i krivicu i vinost čovjeka za svoja djela.Dakle,čovjekova odgovornost i krivica su izraz životne nužnosti koju nameće zajednički život u zajednici,kao i potrebe da se poštuju pravila ponašanja po kojima funkcioniše ljudsko društvo,od čega zavisi budućnost i postojanje,kako pojedinca tako i društva u cjelini.
1.POJAM KRIVICE

Da bi neka radnja bila krivično delo neophodno je da se ona moze činiocu pripisati kao krivica. Pripisati određeno delo nekome kao krivicu istovremeno znači i to da mu se pripisuje odgovornost za to delo. S obzirom na to da je za postojanje krivične odgovornosti neophodno ostvarenje svih konstitutivnih elemenata krivičnog dela, kako objektivnih,tako i krivice kao subjektivnog elementa, nuzno se namece pitanje odnosa dva pojma: pojma krivične odgovornosti i pojma krivice.
Postoje različite teorije o pojmu krivice,kao jednog od uslova građanskopravne deliktne odgovornosti.Kao razlog tome,većina zakonodavstava ne određuje pojam građanskopravne krivice,kao što nije određen ni pojam protivpravnosti,kao ni pojam uzročnosti i dr.Određeni zakonici konstatuju da krivica postoji kada štetnik prouzrokuje štete namjerno ili nepažnjom,što bi bila jedna od logički ispravnih teorija.
Kod građanskopravne krivice,kao uslova građanskropravne odgovornosti,u teoriji se pronalazio i polazi od različitih kriterija,uzimane su u obzir različite činjenice.Neki su smatraju da za određivanje pojma građanskopravne krivice treba uzeti u obzir mogućnost za rasuđivanje ,intelektualnu sposobnost izvršioca protivpravne radnje kao što se to čini kod odredjivanja pojma krivice u krivičnom pravu.U sličaju da je izvršilac protivpravne radnje bio svjestan protivpravnosti onoga što čini i posljedica koje bi mogle nastupiti,može se oglasiti krivim,u drugom slučaju ne.Svojstva ličnosti štetnika ne trebaju da budu jedino presudna,jer se ne može samo na osnovu njih neko osloboditi da ne nadoknadi prourzokovanu stetu druome.Međutim,određivanje krivice za prouzrokovanu štetu kod poslovno nesposobnih lica vrši se na osnovu njihove mogućnosti saznanja značaja djela koje su preuzeli i posljedica koje su nastupile.1Drugi su zagovornici da se pojam protivpravnosti i pojam krivice mogu smatrati jednakim.Primjer tome je da čim se ustanovi da je neko izvršio protivpravnu radnju treba ga smatrati krivim za izvršenje te iste radnje.Međutim ovakvo rezonovanje,istaknuto je da ne može biti održivo.Jednakost pomenuta dva pojma(protivpravnost i krivica) počinje biti isticano u periodu kada se krivica pojavljuje sve više u formi nedovoljnog osnova odgovornosti,i kada se pored nje počinje isticati i kauzalitet kao osnov odgovornosti.Jer,jako je teško bilo shvatiti da odrgovornost može postojati bez krivice.
Mimo navedena dva shvatanja pojma krivice,postoje još dva.Treće shvatanje polazi od stava da krivim treba proglasiti svaki onaj koji ne izvršava svoje obaveze,a koje mogu biti ne samo ugovorene,nego i zakonske.Na taj način zakon nameće opštu obavezu da drugome ne činim štetu.Jer ako štetu prouzrokujemo,povrijedili smo opštu zakonsku obavezu,pa dosljedno ovome se smatramo krivim.