Poremećaj spavanja

   Uvod

Poremećaj spavanja je neverovatno česta pojava kod dece. Spavanje je povremeni ili privremeni prekid budnosti. Tokon spavanja motorne telesne aktivnosti gotovo potpuno prestaju, svest o sebi samom, a refleksne aktivnosti su pojacane.
Osnovna razlika u spavanju kod novorođenčeta, odojčeta, malog i većeg deteta je u dužini perioda provedenog u snu i periodu budnosti. Novorođenče spava i do 20 sati dnevno. Već u 16 toj nedelji života odojče spava danju 4-5 sati, a noću oko 10 sati. Postoje deca koja spavaju duboko i dugo, i kod onih što je san površan i lako se prekida nekom od spoljašnjih draži.
U ovom radu govoriće se o poremećaju ritma, dubine, i dužine spavanja i budnosti, a tu spadaju nesanica, preterano spavanje, noćni strahovi, noćne more i mesečarstvo.
Takodje ćemo govoriti o vrstima spavanja, koliko ih ima i opisati ih svaku ponaosob. Saveti za roditelje i vaspitače, šta raditi ako dete ima poremećaj spavanja

Vrste spavanja

Dok traje noćno spavanje neprestano se smenjuju faze sporog ili NREM spavanja (nonrapid-eye movement – spori pokreti očnih jabučica) i REM spavanja (rapid-eye movement- brzi pokreti očnih jabučica).
NREM faze traju oko 60 do 120 minuta, REM faze 10 do 15 minuta. Tokom noći faze sporog spavanja postaju sve kraće, a brzo spavanje se produžuje. Sporo spavanje se sastoji od četiri faze, tokom kojih se zahvaljujući parasimpatičkoj aktivaciji, snižavaju telesna temperatura i krvni pritisak, usporava se rad srca i disanje, a sve je manje i pokreta tela.
Za vreme REM faza, koje su u vlasti simpatikusa, dešava se upravo obratno: raste telesna temperatura, raste krvni pritisak, povećava se frekvencija udisaja i ubrzava se rad srca, gubi se mišićni tonus, javljaju se trzaji očiju, kapaka, usta, prstiju. REM faza je prirodno praćena paralizom većine velikih mišića i motornom inhibicijom koja uključuje i mišiće lica i vrata. Paralisanost sprečava decu da odglume svoj san kroz pokret, što se opet ne dešava kod svih malih spavalica, ali tu je reč o retkim izuzecima o čemu će reči biti dalje u tekstu.
Novorođena beba gotovo polovinu spavanja provodi u brzoj, REM fazi. Kod dece rođene mesec dana pre utvrđenog termina REM faza zauzima oko 67 procenata spavanja, dok se kod dece rođene dva meseca ranije procenat penje i do 80. U prvoj godini dužina REM faze spavanja dramatično opada sa oko osam sati dnevno u prvoj nedelji života na četiri sata dnevno negde oko prvog rođendana. Neki stručnjaci tvrde da se ovo dešava zbog opšteg skraćenja dužine spavanja u ovom periodu, ali dužina spavanja na isteku prve godine života se ne prepolovljuje kao trajanje REM faze. Jednogodišnje dete spava otprilike oko 13-14 časova dnevno. Posmatranja su pokazala da je spavanje u prvim noćnim satima duboko (oko ponoći), pa onda nešto laganije (od ponoći do oko 5 sati izjutra), a u trećoj fazi, pred buđenje opet duboko.