Realizam

UVOD
Realizam se može sagledavati u širem i užem smislu; realizam u širem smislu predstavlja pogled na svet (recimo, u umetnosti) dok se realizam u užem smislu odnosi na teriju međunarodnih odnosa. Realistička tradicija je imala i još uvek ima veliki uticaj na razvoj discipline međunarodnih odnosa. Uprkosbrojnimosporavanjimarealističketeorije, njenausredsređenostnakonceptemoći, strahaianarhijeomogućujeprihvatljivaobjašnjenjagorućihproblema u međunarodnimodnosima – sukobarazličitihvrsta, uključujućii rat.

Realizam kao poseban pristup u sagledavanju društvenih fenomena ima dugu tradiciju. Realistička sagledavanja odnosa među državama mogu se prepoznati u značajnim grčkim, rimskim, indijskim i kineskim delima. Premda su neka tumačenja u duhu realizma o događajima iz prošlosti mogu dovesti u pitanje, nesumnjivo je da su pripadnici ljudske vrste uglavnom živeli prema veoma niskim realističkim očekivanjima

Objašnjenja međunarodnih odnosa u realističkom duhu pojavila su se još na početku razvoja političke misli u antičkoj grčkoj civilizaciji. Starogrčkog istoričara Tukidida, autora klasičnog dela Istorija Peloponeskog rata, mnogi smatraju ocem realizma. U ovoj studiji je Tukidid izložio principe na kojima se može izgraditi poredak i bezbednost u decentralizovanom globalnom svetu. Rečju, ovaj istoričar je postavio principe na kojima se i danas razvija teorija političkog realizma :

1. značaj moći u međudržavnim odnosima;
2. značaj ravnoteže moći u postizanju stabilnosti u anarhičnom,
decentralizovanom sistemu;
3. značaj saveza u međudržavnim odnosima
4. pesimistički pogled na moralnost ponašanja pojedinaca i kolektiva
POLITIČKI REALIZAM
Politički realizam je politička teorija prema kojoj se države u svojoj vanjskoj politici ponašaju ili bi se trebale ponašati prvenstveno u skladu s vlastitim nacionalnim interesom. Države prema političkim realistima nisu ograničene nikakvim moralnim načelima, već su ograničene jedino odnosima moći koji vladaju u međunarodnim odnosima.
Poseban trag u istoriji političkog realizma ostavio je Makijaveli. Za njegovo delo Vladalac može se reći da predstavlja studiju o rukovođenju i političkom pragmatizmu. I ostala Makijavelijeva dela, u kojima je izdvojio političku teoriju od drugih elemenata (na primer, morala), sadrže saznanja o metodama, pre svega političkim, o osvajanju vlasti, zadržavanju na vlasti, međunarodnim odnosima. Zakonitosti do kojih je došao Makijaveli je izložio na nov, sistematski, organizovan – naučni – način. Zbog toga se on bez preterivanja može smatrati osnivačem moderne nauke o politici.

U svojim delima Makijaveli ukazuje na potrebu za ujedinjenjem različitih feuda. A, na tom putu ne bi trebalo birati sredstva, odnosno, ,,cilj opravdava sredstva’’. Iako se pod makijavelizmom najčešće podrazumeva razdvojenost politike od morala (što je izražavalo i orijentaciju nove, narastajuće klase), trebalo bi imati u vidu da je Makijaveli bio svestan moralnih aspekata politike, odnosno on je dopuštao mogućnost moralnih prosuđivanja. Međutim, da bi se političko delanje moglo analizirati i proučavati na novi, naučni način, bio je nužan raskid sa moralnim kategorijama.