Sistem zakonskog nasleđivanja u našem pravu

 
Uvod

U savremenim pravima kao i od nas postoji dva ili tri različita osnova nasleđivanja načina.Ta tri osnova nasleđvanja su: zakonsko, testamentarno ili zavještajno i ugovorno. Konkretno, u našem pravu su priznata dva osnova nasleđivanja , a to su : zakonsko i testamentarno. Kada je riječ o testamentarnom nasleđivanju tu postoji posebna pravila koja se ogledaju u tome ko može da bude naslednik po testamentu i u kojoj formi testament mora da bude.
Tema mog seminarskog rada je sistem zakonskog nasleđivanja u našem pravu koja podrazumjeva razvoj zakonskog nasleđivanja koji su doneseni prije nekoliko decenija i pojam naslednog reda kod zakonskog nasleđivanja, tj. ko je to ko sve može da nasledi ostavioca pozivajući se na zakon kao osnov nasleđivanja.Konketno, u našem pravu obradićemo Zakon o nasleđivanju Srbije iz 1974. i 1995. godine kao i Zakon o nasleđivanju Crne Gore, BiH i Republike Srpske.
2.Sistem zakonskog nasleđivanja u našem pravu

Svako konkretno pravo odabira prije svega teorijski sistem koji će poslužiti kao osnovica za formiranje zakonskog reda nasleđivanja.U našem pravu, kao osnova, prihvaćen parentalno –linearni sistem.
2.1 Zakon o naseđivanju Srbije iz 1974. godine
ZON Srbije iz 1974. godine određuje da na osnovu zakona umrlog nasleđuju: njegovi potomci, njegovi usvojenici i njihovi potomci, njegov supružnik, njegovi roditelji i njihovi potomci, njegovi dedovi i babe i njihova djeca.Ova lica nasleđuju po naslednim redovima. Naslednici bližeg reda isključuju iz nasledstva lica daljeg naslednog reda. Zaostavšinu umrlog nasleđuju prije svih njegova djeca i njegov supružnik.Oni nasleđuju na jednake dijelove.Međutim, dio zaostavšine koji bi pripao ranije umrlom djetetu, da je nadživio ostvioca, nasleđuju njegova djeca, unuci ostavioca, na jednake djelove, a ako je neko od unuka umro prije ostavioca, onda dio koji bi njemu pripao da je bio živ u trenutku smrti ostavičeve, nasleđuju njegova djeca, praunuci ostaviočevi itd. ad infinitum – po pravu predstavljanja. Kod prava predstavljanja postoje dva lica: reprezentovani i reprezent.Da bi pravo predstavljanja nastupilo mora da se ispune određeni uslovi:
1) pravo predstavljanja mogu da koriste samo potomci reprezentovanog
2) da reprezentovani nije postao naslednik iz nekog razloga ( ne doživi smrt ostavioca,nesposobnost, nedostojnost, lišen nasledstva, isključen iz nasledstva)
3) reprezent treba da ima određeno svojstvo prema ostaviocu
Nasledni dio ostavičevih potomaka može biti povećan u prvom naslednom redu.U slučaju da na nasleđe konkurišu ostavičeva djeca kojoj preživjeli bračni drug nije druggi roditelj ( iz ranijeg braka ili vanbračna), a imovina preživjelog bračnog druga stavioca je veća od naslednog dijela koji bi on dobio pri raspodjeli taostavšine na jednake dijelove ( po opštim praviima), onda sud može, ukoliko ocjeni u konkretnom slučaju da bi to bio opravdano, da djeci ostavioca dodjeli dvostruku veći nasledni dio od naslednog dijela sipružnika.Npr. ostavilac je imao jedno vanbračno dijete i jedno dijete sa nadživjelim supružnikom. U tom slučaju supružnik dobija 1/5, a djeca po 2/5 zaostavšine. U slučaju da nema ostavičevih potomaka koji bi mogli i htjeli da postanu naslednici, bračni drug ostavioca ne može da naslijedi (sve) sam kao pripadnik prvog naslednog reda. U tom slučaju on se prebacuje u drugi nasledni red, dobijajući automatski 1/2 zaostavšine.Drugu polovinu zaostavšine dijele ostavičevi roditelji po 1/4.Međutim, ako ostavilac nije imao bračnog druga, cijelu zaostavšinnu nasleđuju ostviočevi roditelji – po 1/2. Između krvnih srodnika ostavioca djeluje pravo predstavljanja i u drugom naslednom redu. U slučaju da je jedan ostavičev umro prije ostavioca, a nije ostavio nijednog potomka koji bi mogao ili htio da nasledi, dio zaostavšine koji bi mu pripao da je nadživio ostavioca nasleđuje drugi roditelj.