Sociologija sela

SOCIOLOGIJA SELA •
01. NASTANAK I RAZVOJ SOCIOLOGIJE SELA
• Neko područije stvarnosti obično dospeva u središte misaone
refleksije i naučnog razmatranja onda kada se u njemu pojave procesi koji do
tada nisu postojali i kada se javi težnja ljudi da shvate, objasne i ovladaju
tim procesima.
• Sociologija sela tako nastaje krajem 19. i početkom 20. veka kada se
susreću selo i seljačko društvo zahvaćeno modernizacijom sa sociologijom kao
globalnom teorijom takvih promena.
• Tada se javlja potreba a postoji i mogućnost da se čitav niz problema
naglog preobražaja seljačkog društva objasni u svetlu sociologije.
• FRANCUSK A: Sociologija se prvo konstituiše i afirmiše. Kao zemlja sa
jakom agrarnom komponentom ima bogatu tradiciju naučnog istraživanja sela,
seljaštva i poljoprivrede.
o Tu je dominantno Fiziokratsko učenje ekonomske misli koje
poljoprivredu izdiže iznad svih drugih privrednih grana a seljake
smatra osnovnom klasom društva. Smatrali su da se čisti prinosi
postižu samo u poljoprivredi. Najuticajniji je bio Žak Tirgo koji
formuliše ZAKON OPADAJUĆIH PRINOSA.
o Iako je kasnije prevaziđeno napravilo je prostora za sociologiju
sela.
o Frederik Le Plej sprovodio je istraživanja tipova seoskih
porodica i time je osnovao ruralnu sociologiju. Zatim Emil Dirkem sa
svojim razlikovanjem društava mehaničke i organske solidarnosti,
kolektivne svesti, podele rada razlikuje tradicionalna seljačka i moderna
građanska društva i pruža ruralnoj sociologiji klasičnu podlogu.
• SAD: Pragmatična klima i potreba za posebnim sociologijama zbog lakše
primenljivosti.
o Čikaška škola i proučavanje grada ali samim tim i potreba za
odnos prema selu.
o Knjiga Viljema Tomasa i Florijana Znanieckog – Poljski seljak u
evropi. Prva empirijska studija seljaštva o promenama poljaka na tlu
amerike što je dalo fundamentalni značaj za sociologiju sela. Farmersko
organizovanje i uvođenje sociologije sela u poljoprivredne škole radi
modernizacije sela.
4• ENGLESKA:
o Adam Smit – pobijao osnovne postavke fiziokrata o poljoprivredi
kao jedinoj proizvodnoj grani, isticao značaj ekonomske podele rada, rente
i relativizovao dejstvo prirodnih faktora.
o Robert Maltus – izaziva šok da poljoprivreda ne može da
ishrani sve veći broj ljudi na zemlji. Izaziva Agrarni pesimizam
• NEMAČKA: Ruralna sociologija se oslanja na tradiciju Agrarizma –
ideologije o prvorazrednom značaju sela, seljaštva i poljoprivrede i
istorjsko-fenomenološke škole – teži udaljavanju od pozitivizma ka
istorijskom razumevanju i ne svođenju na specifičnosti što odgovara selu jer
je drugačije od grada, specifičnije, traži više razumevanju, nisu opšta.
o Ferdinand Tenis – postavlja podelu na Zajednicu i Društvo.
o Maks Veber – proučavao tipove društvenog delanja, društveno-
kulturne mehanizme, posledice modernizacije tradicionalnih društava.
• RUSIJA : Posebna zbog ideološke prevlasti boljševika nad narodnjacima
a rasprave se gase 1929 i Staljinovim usiljenim industrijalizmom i
kolektivizacijom sela.
• Sociologija sela uvek je pratila kao dopuna probleme u drugim
disciplinama tako da je njen nastanak tesno vezan sa njenim odnosom sa drugim
naukama