Solarne elektrane

UVOD
U skladu sa usvojenom Strategijom razvoja elektroenergetskog sistema Republike Srbije do 2015.godine i ratifikacijom Ugovora o osnivanju energetske zajednice jugoistočne Evrope, Republika Srbija se obavezala da primeni direktivu 2001/77/EC, kojom se promoviše proizvodnja električne energije iz obnovljivih izvora energije (OIE). Krajnji cilj kojem se teži, kroz primenu ove directive, je da učešce obnovljivih izvora energije u ukupnoj primarnoj energiji do 2020. godine dostigne 20%, pri čemu treba voditi računa o tome da svaki oblik obnovljivih izvora ima određeno učešce u ovom procentu, što je definisano njegovim potencijalom.
Tehnički iskoristiv energetski potencijal obnovljivih izvora energije u Srbiji je značajan i procenjen na preko 4,3 miliona tona ekvivalentne nafte (toe) godišnje, od čega se 2,7 miliona toe godišnje nalazi u iskorišćenju biomase, 0,6 miliona toe godišnje u neiskorišćenom hidropotencijalu, 0,2 miliona toe godišnje u postojećim geotermalnim izvorima, 0,2 miliona toe godišnje u energiji vetra i 0,6 miliona toe godišnje u iskorišćenju sunčevog zračenja. Učešce pojedinih obnovljivih izvora u ukupnom potencijalu prikazano je na slici 1.

Slika 1. Učešće pojedinih obnovljivih izvora energije u ukupnom potencijalu Srbije
Da bi se podstakla proizvodnja iz obnovljivih izvora energije u Republici Srbiji je donet niz propisa kojima se reguliše ova oblast u koje, između ostalog, spadaju Uredba o uslovima za sticanje statusa povlašćenog proizvođača električne energije i kriterijumima za ocenu ispunjenosti uslova (Sl.glasnik RS br. 72/09) i Uredba o merama podsticaja za proizvodnju električne energije korišćenjem OIE i kombinovanom proizvodnjom električne i toplotne energije (Sl. glasnik RS br. 99/09).
Pomenutim uredbama omogućeno je proizvođačima električne energije koji koriste OIE da budu upisani u registar povlašćenih proizvođača, čime ostvaruju:

1. pravo prioriteta na organizovanom tržištu energije u odnosu na druge proizvođače koji nude električnu energiju pod jednakim uslovima;
2. pravo prodaje elektricne energije po povlašćenoj ceni tzv. feed-in tarifa.

Važno je istaći da prema važećoj Uredbi o merama podsticaja za proizvodnju električne energije korišćenjem obnovljivih izvora energije i kombinovanom proizvodnjom električne i topotne energije (Sl. glasnik RS, br. 84/04), prava i obaveze kupca i povlašćenog proizvođača, uređuju se ugovorom, koji se zaključuje u pismenoj formi, na period od 12 godina prema unapred definisanoj povlašćenoj ceni električne energije. Upravo je taj period uzet u obzir u analizi opravdanosti ulaganja. Novi zakon o energetici, definiše period od najduže 15 godina za ugovore o prodaji između proizvođača elektricne energije i javnog snabdevača, ali nije propraćen uredbama kojima se definiše vremenski period sklapanja ugovora sa povlašćenim proizvođačima.
Sticanje statusa povlašćenog proizvođača znači da će celokupna proizvodnja ostvarena u panelima biti otkupljena po povlašćenoj ceni i preuzeta u distributivni sistem Elektroprivrede Srbije.

2. SOLARNA ENERGIJA

U najznačajniji obnovljivi izvor energije spada Sunce koje skoro pet milijardi godina pokreće i održava život na Zemlji. Pored neposrednog zagrevanja Zemljine površine, Sunčevo zračenje dovodi do stalnog obnavljanja energije vetra, morskih struja i talasa, vodenih tokova i termalnog gradijenta u okeanima. Energija Sunčevog zračenja je više nego dovoljna da zadovolji sve energetske potrebe u svetu. Sunce predstavlja izvor energije sa kojim u manjoj ili većoj meri raspolaže svaka zemlja u svetu. Od izbijanja velike svetske energetske krize 1973. godine sve veća pažnja se poklanja korišćenju energije Sunčevog zračenja za proizvodnju toplotne i električne energije. Korišćenje Sunčevog zračenja doprinosi smanjenju emisije gasova staklene bašte, smanjenju korišćenja fosilnih goriva, razvoju lokalne industrije i otvaranju novih radnih mesta.