SWOT analiza

Metode odlučivanja – Uvod

Prema H.Mintzbergu strategija se obično povezuje sa budućnošću. Istovremeno postoji veza sa prošlošću, koja nije manje važna. Život se živi za sadržaje koji slijede uz razumijevanje prošlosti. Poslodavstvo može strategiju usmjeravati u budućnost, ali je treba razumjeti poznavanjem prošlosti.

Da bi se omogucilo oblikovanje kvalitetne i adekvatne strategije marketinga, bez obzira radilo se o proizvodjaču, političkoj stranci, humanitarnoj organizaciji ili čovjeku pojedincu, nužno je uraditi analizu snaga, slabosti, prilika i prijetnji iliti SWOT analizu.
Pojavila se sedamdesetih godina, XX vijeka, a njenim autorom se smatra Ken Andrews. Zbog jednostavnosti, razumljivosti te primjenjivosti u svim preduzećima, veoma je popularna i koristi se kao nezaobilazni dio situacijske analize kojom obično počinje proces formulacije strategije.
Osnovni smisao SWOT analize je prikupiti podatke o unutrašnjim snagama i slabostima kako bi se uporedili sa podacima o prilikama i prijetnjama sa kojima se organizacija ili pojedinac suočavaju u okruženju u kojem djeluju. Ona se često dijeli na unutrašnju, SW analizu( analizu snaga i slabosti unutar organizacije ili pojedinca) i spoljašnju, OT analizu (analizu prilika i prijetnji u okruženju).

SWOT analizom koriste se menadžeri, preduzetnici, analitičari, konsultanti studenti i svi oni koji imaju potrebu oblikovati ili ocjeniti strategije. Ponekad se uz analizu preduzeća i okoline upotrebljava i kao alat za samoprocjenu menadžera vrednovanje timova, projekata, funkcija ili pojedinih proizvoda.
SWOT analiza pomaže u premošćivanju takozvanog strateškog raskoraka, tj. razlike između pozicije u kojoj preduzeće ili pojedinac trenutno jesu i one u kojoj bi željeli biti. Moze se sprovesti u relativno kratkom vremenu i uz relativno mala sredstva (zavisno od situacije u kojoj se preduzeće nalazi).

Ipak, preporučuje se upotrijebiti je kao osnovu za dalje strateške analize i planiranje, a ne kao recept za ponašanje. Zato što se fokusira na usklađivanje faktora visoke važnosti (interno) i visoke vjerovatnosti (eksterno) a novi konceptualni okvir ekonomije kao što je teorija haosa navodi primjere u kojima čak i neznatne promjene u marginalnim činiocima okoline mogu dovesti do dinamičkih promjena u uslovima funkcionisanja. Prema postavkama SWOT analize takvi marginalni činioci najčešće ne ulaze u činioce visoke vjerovatnosti što može dovesti do ozbiljnih strateških previda. Takođe, SWOT analiza se zasniva na ekspertnoj procjeni jedne osobe ili manjeg broja osoba, te je često subjektivna. Uključivanje većeg broja osoba obično rezultira nejasnim i neodređenim preporukama te je njena efektivnost time umanjena.

GLAVNE KORISTI  SWOT ANALIZE

•      Jednostavnost, fleksibilnost i relativno niski troskovi

Za korišćenje SWOT analize nisu potrebni specijalni seminari nego dobro poznavanje preduzeća i industrije u kojoj preduzeće posluje. Zbog ovih razloga, često se mogu smanjiti i čak eliminisati odeljenja za planiranje ( koji uglavnom planiraju na finansijskoj osnovi i pritom ne ulaze u stvarnu poslovnu situaciju svog preduzeća), što znatno smanjuje troškove. Čak što više, vrlo skupi marketinški informacijski sastavi ili internet ne moraju se iskoristiti u potpunosti jer je SWOT analiza u mogućnosti inkorporirati sve vrste informacionih inputa u svoju strukturu planiranja i ponuditi kvalitetniju informacionu osnovu za planiranje strategije marketinga.

 Integracija i saradnja

SWOT  ima mogućnost integrisanja različitih informacija, a podstiče i saradnju između menađzera različitih funkcionalnih podrčcja.

 Upotreba na različitim organizacionim nivoima

Kada preduzeće proizvodi samo jedan proizvod za jedno tržište, tada se koristi SWOT analiza na nivou cjelokupnog preduzeća.U slučaju većeg broja marki proizvoda, preduzeće ce izvršiti seriju SWOT analiza, za svaku marku proizvoda posebno.Svaka marka ima svoj marketinški miks i svoje specificno okruženje te zahtjeva posebnu SWOT analizu. U suprotnom bi došlo do generalizacije i stvaranja samo opšte slike o preduzeću i tržištu.