Ugovor o turističkim uslugama

UVOD

Na početku XXI veka turizam predstavlja jednu od najvećih industrija. Po prihodu ostvarenom od izvoza treća je u svetu, odmah posle naftne i automobilske. Mnoge zemlje su shvatile da ova grana može da bude strateški sektor njihovog razvoja, naročito na planu poboljšanja platnobilansnih pozicija i povećanja zaposlenosti. Sa razvojem ovog sektora, organizovana turistička putovanja su postala deo ukupnih kretanja u savremenom turizmu i na domaćem i na inostranom tržištu, a turističke agencije kao nosioci organizovanog turističkog prometa, svojom propagandnom aktivnošću i širokom prodajnom mrežom, bitno doprinose stvaranju povoljne atmosfere, što nije nebitno za odlučivanje potencijalne klijentele kada treba da se opredeli za ovaj vid putovanja.

POJAM I VRSTE

Ugovor o turističkim uslugama je takav ugovor kojim se turistička organizacija obavezuje da korisniku turističke usluge pruži ugovorenu vrstu turističke usluge, a korisnik turističke usluge se obavezuje da za izvršenu ugovorenu turističku uslugu plati turističkoj organizaciji ugovorenu naknadu.
Turistička privreda naglo se razvoja u poslednjih dvadeset godina. Kao posledica porasta životnog standarda u svetu i kod nas je došlo do ekspanzije turističke privrede. Masovni razvoj turizma doveo je do bastanka čitavog niza novih pravnih poslova mnoge zemlje u svetu, među kojima je i naša, ostvaruju značajne devizne prihode. Pošto se radi o novim pravnim poslovima, mali je broj zemalja u kojma su ovi poslovi regulisana običajima. najznačajniji pravni instrument prilikom pravnog regulisanja odnosa u turizmu je ugovor o turističkim uslugama. U nekim zemljama (Srbija, nemačka, Španija, Švajcarska), oblast turističke privrede je regulisana izvorima prava. Zajednička karakteristika zakonodavstva zemalja koje su vršenje turističkih usluga regulisale je da se zakonskim odredbama pruža maksimalna zaštita korisnika turističkih usluga.
Naš zakon o obligacionim odnosima je u članovima od 859.-896. regulisao ugovore o turističkim uslugama. U navedenim odredbama regulisane su tri vrste ugovora o turističkim uslugama. To su: ugovor o organizovanju putovanja, posrednički ugovor o putovanju i ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu). Zakonom o obligacionim odnosima nisu regulisani direktni ugovori odnosi koji se ustanovljavaju između putnika i davaoca turističke usluge (ugovor o ugostiteljskim uslugama), niti pak, neke vrste ugovora između turističkih agencija i ugostiteljskih organizacija (ugovor o najmu ugostiteljskog objekta i ugovor o rezervaciji), koji su značajni u praksi. Sa ekspanzijom turizma, a samim tim i sa velikim porastom broja turista čiji su zahtevi u pogledu potrebnih turističkih usluga mogu biti različiti, pojavljuju se specijalizovane organizacije za organizovanje turističkih putovanja i pružanje drugih turističkih usluga. To su:turističke agencije, putničke agencije, biroi za organizovanje odmora i druge slične organizacije. To znači da se kod nas ugovori o turističkim uslugama, po pravilu, zaključuju između organizacija udruženog rada. Punovažni su, međutim i ugovori o turističkim uslugama koji se zaključuju između fizičkih lica. U našem pozitivnom pravu, u načelu, je dopušteno pružanje turističkih usluga od strane fizičkih lica. Republičkim i pokrajinskim zakonodavstvom reguliše se pitanje vrste i obima turističkih usluga koje mogu da pružaju fizička lica. Kao korisnik turističke usluge se pojavljuje fizičko lice. Pojam „turističke usluge“ se u pravu, kao i u praksi, shvata vrlo široko. Turističke usluge se pojavljuju u oblasti ugostiteljstva, saobraćaja, bankarstva, trgovine, osiguranja, domaće radinosti, kulture itd. Turistička agencija ili druga slična organizacija više ne obavljajuagencijske delatnosti pribavioca pojedinačnih turističkih usluga (obezbeđivanje klijentu prevozne karte, hotelske rezervacije, obilazak muzeja itd). njihova delatnost je veoma značajna u ostvarivanju ciljeva koji su postavljeni pred turističkom privredom zemlje. U tom smislu one, pored svoje klasične delatnosti, vrše delatnost organizatora putovanja i boravka – delatnost preduzetnika turističkih usluga. Dakle, sve češće turističke agencije samostalno, u svoje ime i za svoj račun, pružaju korisnicima tzv. „paket turističkih usluga“. U izvršenju „paketa turističkih usluga“ , po pravilu, učestvuje veći broj učesnika. U tom smislu, prilikom pravnog regulisanja ovih odnosa potrebno je razlikovati tri grupe pravnih odnosa. To su: odnosi između turističke agencije koja pruža usluge i korisnika turističkih usluga; odnosi između organzacije koja pruža turističke usluge i turističke i putničke agencije; i odnosi između turističkih organizacija i korisnika turističkih usluga. Po svojim obeležjima karakteriističan je pravni odnos koji se ustanovljava izmeđuturističke agencije koja pruža usluge i korisnika turističkih usluga. Turistička agencija koja pruža usluge pojavljuje se prema putniku kao davalac usluge. Druga i treća grupa pravnih odnosa pravno se svodi na pravne odnose iz ugovora o agenciji ili ugovora o komisionu. Subjekti koje je turistička ili slična organizacija angažovala da učestvuju u izvršenju određenih poslova „paketa usluga“ istupaju po njenim nalozima. Ugovor o turističkim uslugama je, u našem pozitivnom pravu, neformalan ugovor. Od ovog pravila postoji izuzetak koji se odnosi na ugovor o alotmanu. ugovor o alotmanu mora biti zaključen u pisanoj formi. Znači, ugovor o alotmanu na osnovu samog spada u kategoriju formalnih ugovora. U poslovnoj praksi se ugovori o turističkim ulugama sve češće zaključuju u pismenoj formi.