Upravljanje projektima

Timski rad

Tim je mala, povezana grupa ljudi u kojoj su svi članovi tima odlučni da zajedno postignu jasno određene ciljeve. Tim nije svaka grupa ljudi. Tim predstavlja povezanu grupu ljudi koja ima zajednički cilj, zajedničku odgovornost, i zavise jedni od drugih. Tim predstavlja novi, moderan i fleksibilan način organizovanja koji se zasniva na zajedničkom, timskom radu grupe specijalista čiji je zadatak realizacija određenog posla ili poduhvata i kojim upravlja menadžer, odnosno rukovodilac tima.

Radni timovi predstavljaju grupu ljudi čiji članovi intenzivno rade na određenom zajedničkom cilju, koristeći svoju pozitivnu sinergiju, pojedinačnu i zajedničku odgovornost i dodatne veštine. Timski rad je najrašireniji oblik izvođenja složenih profesionalnih zadataka za čije ostvarenje su potrebna znanja iz različitih profesionalnih područja, bilo specijalizovana znanja iz istih ili sličnih profesionalnih područja. Svrha stvaranja timova i timskog rada je integrisanje znanja i iskustva članova tima pri rešavanju istog problema.

Timski način rada pruža nenadmašnu prednost da se zajedničkim naporima postižu ukupni rezultati koji nadmašuju skup onih pojedinačnih. Pri tome i svaki pojedinac postiže više nego u klasičnim uslovima izvan tima. Timovi nasuprot pojedincima i grupama pojedinaca imaju, naime, mogućnost da zajednički ostvare veštine, iskustva i disciplinu koju nameće današnje vrijeme promjena. To se postiže zahvaljujući timskom potencijalu i sinergiji. Timovi koji rade efikasno postižu bolje rezultate od onih pojedinačnih, prilagodljiviji su situaciji – tržištu, kupcu, preuzimaju više rizika i više istražuju, proizvode više ideja nego pojedinci, pomažu pojedincima – svojim članovima u razvoju veština, poverenja, motivaciji…

Timski rad daje bolje rezultate koji dovode do efekta sinergije. Primer timskog rada su igrači različitih sportskih timova. Oni imaju zajednički cilj, zajednički rezultat koji je veći od zbira pojedinačnih rezultata. Svaki član tima mora da obavi svoj zadatak inače rezultat izostaje. Timski rad daje velike koristi svojoj radnoj organizaciji jer se lakše rešavaju složeni problemi, rezultat tima je mnogo veći od rezultata pojedinca, koriste se kreativne ideje svakog člana tima, ulivaju znanje, poverenje, promovišu organizaciono učenje, bolje se koristi talenat zaposlenih.

U savremenom menadžmentu timovi i timski rad sve više dobijaju na značaju. Timski rad je efikasno sredstvo u povećanju fleksibilnosti organizacione strukture, a istovremeno pozitivno deluje na ponašanje ljudi u organizacijama podižući nivo motivacije zaposlenih. Posao tima je raznovrstan. Timovi mogu da kreiraju, da pružaju zdravstvene i druge usluge, pregovaraju, nude savete, donose odluke.

Postoje trajni i privremeni timovi. Privremeni timovi nemaju čvrstu i stabilnu strukturu zbog internih i eksternih promena. Sa realizacijom cilja završava se smisao njihovog postojanja. Trajni timovi funkcionišu sa jasnim ciljem neprekidnog unapređivanja bazičnih procesa.

Timski rad se ne stvara automatski, i nije rezultat nametanja volje jednog vođe već zajedničničkog napora i rada. Iskustvo i praksa timskog rada doprinose smanjivanju hijerarhijskih odnosa u preduzeću, afirmisanju uloge i znanja pojedinca. Prisustvo sinergije u timskom radu znači da objedinjeni resursi u okviru tima daju veće i kvalitetnije performanse rezultata u odnosu na pojedinačne radove i rezultate. Za dobro shvatanje strukture neophodna je analiza uloga i međuljudskih odnosa ili sistema rangiranja članova grupe.

 

 

Faktori koji utiču na efikasnost timskog rada
Organizacije stalno traže načine koji bi im pomogli da se nose s konkurencijom i kompleksnošću novih načina rada. Povećana dinamičnost u ekonomskim i sociološkim krugovima uticala je da mnoge organizacije analiziraju strategije rada, a samim tim i pronalaze nove načine poboljšanja kvaliteta rada. Nikada ranije u istoriji radnog procesa model timskog rada nije bio važniji za funkcioniranje uspešnih organizacija nego danas. Rezultati istraživanja pokazuju da uvođenje timova u organizacijsku strukturu dovodi do povećanja efikasnosti i kvaliteta rada. Otuda proizilazi veliko zanimanje da se utvrde faktori koji utiču na efikasnost timskog rada.

Šta podrazumevamo pod pojmom efikasnosti? U poslovnom rečniku efikasnost je strategijski koncept koji se odnosi na istraživanje profitabilnih potencijala u organizaciji. Hofer i Schendal smatraju da je efikasnost bitna jer predstavlja determinantu organizacijskog uspeha i odnosi se na zadovoljavanje organizacijske okoline. Oni polaze od toga da je efikasnost stepen povezanosti između stvarnog i željenog rezultata. Drucker definiše efikasnost kao “stupanj u kojem je postignut željeni rezultat”. Blake i Mouton naglašavaju da je organizacijska efikasnost najizraženija kada menadžment u isto vreme uspe biti orijentisan i na proizvodnju i na ljude.

Nema jedinstvene mere kojom bi se utvrdila efikasnost timskog rada. Efikasnost tima može se meriti kroz individualne i grupne rezultate koji su proizvod procesa formiranja, i unutrašnjih procesa u grupama koji dovode do rezultata. Procesi formiranja su najčešće pod uticajem menadžera koji postavljaju timove, dok su unutargrupni procesi jedna od najuticajnijih determinanti veće timske efikasnosti. U njih spadaju orijentacija ka zajedničkom cilju, kohezivnost, komunikacija, donošenje odluka, radni zadaci i rešavanje konflikata. Prema Hackmanu i Sundstromu efikasnost se može izjasniti kroz: rezultate tima (kvalitativne ili kvantitativne, brzinu, zadovoljstvo klijenata, itd.), kroz uticaj grupe na njene članove ili kroz mogućnost napretka u efikasnosti tima u budućnosti.

Sundstorm naglašava da se efikasnost timskog rada zasniva na krajnjem rezultatu rada i na zadovoljstvu članova tima. Krajnji rezultat određen je kroz kvalitativna i kvantitativna postignuća tima definisana kroz timske ciljeve. Zadovoljstvo se zasniva na mogućnosti timskog načina rada da zadovolji lične potrebe članova te da se radi toga poveća odanost timu. Faktori kao što su: vrste timova, struktura, sastav, zatim homogenost, odnosno heterogenost tima, u pogledu dobi, pola, veština, znanja i stavova, utiču na unutrašnje procese u timovima koji na kraju determiniraju zadovoljstvo članova i krajnji rezultat. Prema ovim autorima priroda posla, međuzavisnost članova, sastav tima, organizacijski kontekst i procesi u timu povezani su s navedenim kriterijumima efikasnosti. Timovi bi trebali da imaju zajednički cilj koji članovi jedino zajedničkim radom i kombinacijom znanja i sposobnosti iz različitih područja mogu postići. Tako će svaki član imati priliku da da svoj doprinos u rešavanju problema. Povratna informacija o zajedničkim uspesima, ili neuspesima, znanje o zajedničkom rezultatu te sistem nagrađivanja koji vrednuje tim, a ne pojedince u njemu, podstiče na motivaciju za zajedničkim radom. Tu važnu ulogu ima podrška njihovog rukovodioca tima koji daje povratnu informaciju o rezultatima rada celog tima. On takođe podstiče komunikaciju među timovima te tako utiče na razvoj takmičarskog duha među njima. Procesi u timovima kao što su konflikt, razvijanje grupnih normi, jedinstvo i verovanje članova u efikasnost svog tima takođe imaju veliki uticaj na efikasnost tima.