Cjelodnevni transport

1. UVOD

Cjevovod je sistem hijerarhijski povezanih cijevi namijenjen transportu i distribuciji materije u tečnom ili gasovitom stanju do objekata na teritoriji jedne oblasti (opštine, grada, regiona, države, kontinenta, prekookenaski itd.). U zavisnosti od materije koja se transportuje može biti vodovod (voda za piće), toplovod (topla voda za grijanje), parovod (para za zagrijavanje) i gasovod (gas za grijanje i industriju). Cjevovodni transport je najmlađa saobraćajna grana. Bez obzira na tu činjenicu jedan je od najracionalnijih oblika transporta određenih vrsta tereta, sa relativno nižim troškovima transporta nego kod drugih vidova kopnenog saobraćaja. Iako su počeci primjene cjevovodnog transporta dosta rani, transport cijevima počeo se naglo razvijati tek u vrijeme poslije II svjetskog rata zbog naglog širenja potreba potrošnje nafte, naftnih proizvoda i gasa.
Posljednjih dvadesetak godina u Evropi se događa vrlo brza izgradnja cjevovodnih sistema kojima se u prvom redu transportuju zemni gas, a zatim druge vrste industrijskih gasova, te tečnih medija naročito nafte i naftnih derivata. Danas je čitava Evropa išarana cjevovodnim sistemima, a planirana je ili se nalazi u toku izgradnja mnogobrojnih novih. Uzmemo li u obzir da su obezbjeđenje i potrošnja energije direktno proporcionalni stepenu razvoja svake zemlje, a najčešći medij koji se transportuje cjevovodima su upravo energenti, jasno je da je dalji razvoj neke zemlje uslovljen razvojem i transportnih sistema.
U ovom seminarskom radu ćemo govoriti o istorijskom razvoju cjevovodnog transporta i njegovoj podjeli te o osobinama i razvojuu budućnosti.

2. ISTORIJSKI RAZVOJ CJEVOVODNOG SAOBRAĆAJA U SVIJETU

Osnovni tehnički problemi prenosa tečnosti i gasova bez ambalaže bili su riješeni već odavno. Poznati su Rimski sistemi za prijenos vode na veće udaljenosti akvadukti (vodovodi). Sistemi za navodnjavanje polja postojali su u mnogim antičkim državama (Indiji, Perziji, Kini i dr.) pa i prije njih još prije pet hiljada godina – “prvi ljudi koji su obrađivali zemlju u dolini Eufrata i Tigra bili su crnokosi Sumerci, oni su naučili da organizuju čitav jedan sistem kanala za navodnjavanje spojen sa tim rijekama”. Keramičke vodovodne cijevi nađene su u iskopinama naselja od prije blizu četiri hiljade godina.
Pored svega toga prijevoz cijevima se danas ubraja u najmlađe saobraćajne grane jer je tek masovna proizvodnja i potrošnja proizvoda pogodnih za prijevoz cjevima uvjetovala brži razvoj ovog saobraćajnog sredstva. Naravno, ovdje izuzimamo vodovode koji koriste istu ili sličnu tehnologiju kao i cjevovodi, ali nisu sastavni dio saobraćajnog sistema. Takvi su proizvodi, naročito, nafta, njeni derivati i prirodni gas .