Dorada i preoblikovanje započetih oblika

1. UVOD- ZADACI LIKOVNOG VASPITANjA U PREDŠKOLSKOM UZRASTU

Osnovni zadaci likovnog vaspitanja u predškolskom uzrastu jesu razvijanje ličnosti, njenih sposobnosti, svesti o samom sebi, kreativnosti i ravnopravnih odnosa sa sredinom. Takva ličnost treba da bude individualna i uravnotežena. Iz ovog osnovnog zadatka proizilaze konkretni zadaci.

1) Na području likovne kulture razvijati osnove sticanja elementarne i vizuelne likovne kulture.
2) Razvijati sposobnosti likovnog izražavanja, usled čega dolazi do oslobođenja u procesu likovnog rada, pa se dete brže razvija.
3) Razvijati estetski senzibilitet, putem opažanja, razvijati, razvijati vizuelnu percepciju i doživljaja sveta
4) Razvijati smisao za lepo, za dekorativnost, osloboditi dečju maštovitost, podsticati osećanja.

Područje opšte vaspitno obrazovanih zadataka:

1) Razvijati motoriku, spretnost ruku, vladanje priborom
2) Razvijati opšte sposobnoti, posebno kreativnost
3) Razvijati intelektualne i emotivne komponente, kao i karakterne osobine: upornost, volju, pažnju, doslednost…
4) Povezivanje likovne kulture i radnih odnosa, prilagođavanje zajedničkim zadacima i koletivnom radu
5) Razvijati samostalnu ličnost i njenu individualnost

Konkretni zadaci po uzrasnim grupama bi bili:

Mlađa grupa – prelaz iz faze šaranja u fazu šeme. Upoznavanje dece sa likovnim materijalima i tehnikama, razvijati slobodnu i kreativnu ličnost.
Srednja grupa – postavljaju se likovni zadaci, razvijaju se smisao i sposobnost za vrednovanje sopstvenih radova i radove druge dece.
Starija grupa – dalje razvijanje likovnosti i kreativnosti. Obogatiti i oplemeniti emocionalni život dece.
1
2.FAZE LIKOVNOG RAZVOJA DECE

Iako je istraživanje likovnog izraza dece počelo sa K. Ričijem i njegovom knjigom o dečjim radovima, prvi istraživač koji je proučavajući likovni izraz definisao i izvršio podelu u odnosu na optičko – tematski zadatak dečjih likovnih radova bio je G. Kerštenštajner. Svrstavanjem tih radova, odnosno crteža, u fazu škrabanja ili šaranja, u fazu simbola ili šeme i u fazu oblika i pojava, Kerštenštajner je postavio osnovu za svaku dublju analizu dečjeg likovnog stvaralaštva, želeći da objasni njegovu suštinu i njegov razvoj. Like je ove stadijume nazvao realizmom, polazeći od toga da su ti dečji crteži u stvari njihov realizam i njihovo viđenje sveta, predmeta i oblika oko njih. Tako on navodi da postoje četiri faze ili stadijuma: faza slučajnog realizma, neuspelog realizma, intelektualnog realizma i vizuelnog realizma, kojima je obuhvaćen dečji likovni izraz u periodu od druge do desete godine života. V. Levenfeld primećuje da „umetnost nije samo predstava spoljnih slika, većje rezultat unutrašnjih operacija, pojam tih spoljašnjih objekata“ (V.Lovenfeld, 1975,235), te Levenfeld pored ove četiri faze, dodaje i uvodi stadijum početnog realizma (fizio-plastičnog crteža), zatim u okviru stadijuma vizuelnog realizma do 14. Godine, i takođe uvodi stadijum svesnog oblikovanja, koji nastupa posle 14. Godine.
Izučavanja B. Karlavarisa u oblasti razvoja dečjeg stvaranja u svakom pogledu su unapredila mogućnosti kreativnog razvoja i vaspitanja dece. On definiše dečji likovni kao izraz ili sklop raznih komponenata koji se razvijaju i koje možemo podeliti na spoljašnje i unutrašnje koji utiču na razvoj različitih grupa sposobnosti-opažajnih, intelektualnih, emocionalnih, motoričkih pri čemu pod unutrašnjim komponentama podrazumeva one koje se odnose na osećaj, unutrašnji senzibilitet i nivo svesti, a spoljašnje se odnosi na sredstva i spoljašnje uticaje.
Faza šaranja, stadijum šeme, stadijum razvijene šeme i fizio-plastični crtež su faze koje izdvaja Karlavaris i koje bi po njemu mogli da definišemo kao stepenice u razvoju dečjeg likovnog izraza.
1. Faza šaranja ili škrabanja (od 2 do 4 godine), škrabotine su slučajne, u početku nekontrolisane ali brzo postaju kontrolisane, dete uči držati olovku, razvija koordinaciju ruke i oka, finu i grubu motoriku igrajući se i istraživajući likovne materijale.
2. Faza šeme i simbola karakteristična ideoplastičnim crtežima (od 4 do 7 godine), crteži predstavljaju detetovo poznavanje objekta više nego posmatranje njegovog izgleda. Crteži postaju detaljniji i proporcionalniji, podkrepljeni su izmišljenim pričama boje su realističnije i stereotipne ali prisutna je i tema kao oblik crtanja na isti način.
3. Faza linije i oblika koju karakteriše fizio-plastični crtež (od 7 do 9 godine), crteži su realniji i detaljniji, prostorna perspektiva je vidljiva a pojavljuju se ilinije horizonta i zemlje. 2