Farmaceutski otpad

UVOD

Opasan otpad je bilo koji otpad,ili kombinacija otpada ,koji predstavlja bitnu opasnost,sada ili u budućnosti,po ljudski život,biljni i životinjski svijet,i koji ne može biti odložen bez posebnih predostrožnosti.Po definiciji,opasan otpad,predstavlja otpad,koji ima fizička,hemijska ili biološka obilježja,da zahtijeva specijalno rukovanje i postupke obrade kako bi se izbjegli rizici i štetna djelovanja na zdravlje i životnu sredinu.Posebna vrsta otpada, koja spada po karakteru u opasne otpade je i medicinski otpad,koji se dijeli na komunalni i opasan otpad.Opasan otpad je onaj koji ima sledeće osobine:toksičnost,korozivnost,teratogenost,kancerogenost i infektivnost.Jedan segment medicinskog otpada pored infektivnog,je i farmaceutski otpad,tj.lijekovi isteklog roka trajanja,koji predstavljaju problem,naročito na našem prostoru,i ostalih zemalja u tranziciji,koji nemaju sopstvene sisteme,za adekvatno zbrinjavanje i uništavanje istog.

 
FARMACEUTSKI OTPAD

Prema definiciji Svjetske zdravstvene organizacije,farmaceutski otpad je otpad koji sadrži lijekove i druge farmaceutske preparate(lijekovi,vakcine,koji nemaju deklaraciju,sa isteklim rokom upotrebe,izmijenjenih fizičko- hemijskih karakteristika ili se više ne koriste,ambalaža koja sadrži lijekove,deformisani izlomljeni ili zagađeni farmaceutski proizvodi, narkotici,opijati i slični lijekovi).
Nastaje u apoteci,odeljenjima, operativnoj sali,centralnoj laboratoriji,patologiji,itd.Prema vrsti dijeli se na:

• Nerizični farmaceutski otpad
• Opasan farmaceutski otpad
• Kontrolisani lijekovi

U nerizičan farmaceutski otpad ubrajaju se :

► Sirupi ili kapi za oči u otvorenim pakovanjima (sa isteklim rokom trajanja ili u roku trajanja)
► Kreme, masti u otvorenim tubama (sa isteklim rokom trajanja ili u roku trajanja)
► Injekcije ili rastvori za infuzije u otvorenim pakovanjima
► Tablete, kapsule, supozitorije ili u većim količinama ili neupakovane.
► Neupakovane ampule
► Materijali za pripremu preparata

netoksične hemikalije, soli, šećeri, itd.

► Drugi čvrsti otpad koji potiče iz apoteke
Opasnost otpada definiše se pomoću: dokaza o ozbiljnoj toksičnosti po organe ilidrugoj vrsti toksičnosti u malim dozama, svojstvu toksičnosti, korozivnosti ili reaktivnosti, listi (zakonska regulativa), miješanja otpada sa liste sa onima koji nisu na listi, novih ili jedinstvenih osobina.
Primjeri rizičnog otpada:
► Neiskorišćeni citotoksični lijekovi ili oni sa isteklim rokom trajanja

Citotoksični lijekovi protiv kancera
Antineoplastična sredstva
Interferoni,
Antivirusna sredstva
Ganciklovir, Ribavirin

► Drugi veoma toksični neiskorišćeni lijekovi ili lijekovi sa isteklim rokom trajanja

Imunosupresivna sredstva
Azatioprin, Cikclosporin
Antiinfektivni lekovi
Hloramfenikol, Ciprofloksacin, Metronidazol
Hormoni
Dietilstilbestrol, Estradiol, Medroksiprogesteron

Toksini (Botulinum i drugi)

Preostale / neiskorišćene hemikalije i materijali za dijagnostiku

Benzen
Zapaljive organske tečnosti kao što su aceton, etar, alkoholi
Konzerve spreja koje nisu prazne
Peroksidi

► Preostali / neiskorišćeni / organski rastvarači i rezidue

Formaldehid
Dezinficijensi
Organske tečnosti korišćene za vršenje analiza
Soli teških metala/toksični reagensi korišćeni za hemijske reakcije
Dezinficijensi za dijagnostičke uređaje koji sadrže živu
Tiomersal, Merbromin, Nitromersol I sl.

Primjeri kontrolisanih lijekova:
► Supstance koje sadrže morfijum
► Amfetamini
► Opijati
► Narkotici, psihotropne supstance
► Neki anestetični gasovi