Istorija i razvoj latino-američkih plesova

UVOD

Ples je ritmicno pokretanje tela prema zvucima muzike a retko bez muzike, pojedinacno, u parovima ili u grupama. Od davnina ples je u koraku sa covekom, sto pokazuju i slike u pecinama. U pocetku, ples je bio motoricka reakcija na odredjene emocije, na pojacano veselje, strah, zalost, ljubav ili mrznju. Te motoricke reakcije su bile zivahne, iracionalne, ali uz izrazene nizove pokreta koji se ponavljaju, poprimile su odredjeni ritmicki obrazac nakon cega je usledio nastanak plesa. Najpoznatije plesne forme su: balet, jazz dance, savremeni ples, drustveni plesovi, step, folklor.

Tokom duge tradicije plesa odredjeni folklorni plesovi su se prenosili iz naroda u “vise slojeve drustva”. Nakon promene i modifikacije, postaju opsteprihvaceni i postaju nova kategorija – drustveni plesovi. U pocetku u tu kategoriju spadaju razni dvorski plesovi. Kasnije, zbog medjusobne bliskosti izmedju plesaca (sto je dovodilo do skandala), zapocinje era modernih drustvenih plesova. Moderni drustveni plesovi su uz retke izuzetke plesovi u paru, bazirani na popularnoj muzici.

U danasnje vreme, drustveni plesovi se dele na vise nacina. Podela prema kategorijama takmicenja je vrlo cesta, ali je i medju najmanje tacnima – neki su plesovi “zalutali” u “pogresne” kategorije (na primer u takmicarske “latino-americke” plesove se svrstava jive, koji nije latino, te paso doble, koji nije americki ples), a u nekim takmicarskim sastavima se neretko neki plesovi dodaju, ili izbacuju, vec prema interesu takmicara i publike (show-dance takmicenja). Samim tim, postavlja se pitanje da li se plesovi dele po muzici, ili prema indenticnosti u koraku i pokretu, jer su i jedno i drugo bitni sastavni delovi plesa, a te podele nisu uvek u skladu.

ISTORIJA PLESA

Sportski dvoranski ples ima svojevrsnu i dugu istoriju koja je doprinela njegovoj sadasnjoj popularnosti kao rekreativnog i takmicarskog sporta. Ples u dvorani i balovi poticu iz Engleske sa kraja 18. i pocetka 19. veka na kojima su ucestvovali pripadnici visih klasa drustva. Krajem 19. veka ples je postao popularan i medju obicnim svetom koji je odlazio na ples u javne plesne dvorane. Plesna takmicenja nastaju tokom 20-ih godina proslog veka kada je stvoreno i prvo Kraljevsko drustvo ucitelja plesa sa ciljem da se uvedu standardi u muzici, koracima i tehnici dvoranskog plesa. Tokom narednih decenija, dvoranski ples je postao popularan sirom Evrope, Azije i americkog kontinenta. 1997. godine Medjunarodna federacija sportskog plesa postala je punopravni clan Medjunarodnog olimpijskog komiteta, a sportski ples olimpijski sport. On danas ima mogucnost da postane jedan od najomiljenijih sportova, jer je veoma atraktivan za gledaoce, a takmicari poseduju znacajne atletske i tehnicke kvalitete. Sve je interesantniji za televizijske kuce i sponzore, koji doprinose njegovoj daljoj popularizaciji.
Sampionati i takmicenja u sportskom plesu odrzavaju se u dve osnovne grupe: standardnim plesovima-Engleski valcer, Becki valcer, Tango, Slowfox i Quickstep i latinoamerickim plesovima- Samba, Rumba, Cha-cha-cha, Pasodobl i Jive. Parovi se ocenjuju prema izvodjenju i to u oblastima tehnike rada nogu, muzicke interpretacije, umecu na podijumu, telesnom drzanju, pracenju ritma i uvezbanosti, odnosno sinhronizovanosti pokreta plesaca.
Do kraja 19. veka, sa porastom broja javnih plesnih dvorana, valcer je postao ples za sve. S dolaskom 20. veka, razliciti plesovi su se sa velikom lakocom kretali izmedju raznih socijalnih klasa. U 20-om veku razlike u plesnim stilovima koje su se odnosile na “ko” i “gde” ih izvodi prakticno su nestale. Tzv. pop (popularna) muzika sa fonografskih ploca ili sa radija, i brojni primeri plesnih zvezda koje su se pojavljivale na pozornici, filmu i televiziji postali su dostupni skoro svakome. Ovakvi uslovi su isprva proizveli uniformnost plesova kroz celo drustvo. The Official Board of Ballroom Dancing, udruzenje instruktora plesa, osnovano je u Engleskoj 1929. da bi se standardizovale plesne tehnike i regulisala takmicenja. Istovremeno, drustveni ples, sada s pravom nazivanim popularnim plesom, u sve vecoj meri je odbijao regimentaciju. Plesaci, pogotovo mladji, zakljucili su da im vise odgovaraju improvizovani koraci i paterni (redosledi) nego unapred propisane rutine. Trazeci razne nacine za izrazavanjem, prigrlili bi nove plesove, ubrzo iscrpeli svoj interes u njima, i odbacili ih zarad jos novijih formi. Popularni ples je postao fenomen koji se rapidno menja.
Glavna inovacija bilo je predvodnistvo od strane Amerike u inovaciji plesova i davanju celom svetu. Glavni izvori su bili u plesu americkih crnaca, najvecim delom sa pozornica i iz Latinske Amerike. Prvi veliki spoj sa starijim evropskim formama desio se 1910. sa dolaskom Tanga u severno americke i evropske plesne dvorane. Tango je postao izuzetno popularan u evropskim dvoranama srednjih i gornjih drustvenih klasa kada su menadzeri hotela i drugih okupljalista krenuli da prave “Tango cajenke”. Na njima, ovaj ples je prvo bivao predstavljen od strane profesionalnog para, za kojim je sledila klijentela koja je uzivala u njegovom suzdrzavajucem ritmu i smelim koracima. Plesom se moglo ovladati relativno lako. On je predstavljao opravdanje, isto kao i Valcer, za bliski kontakt sa partnerom.
Otprilike u isto vreme, jedan jos mocniji ritam pocinjao je da odjekuje dvoranama. Dzez muzicari iz Juznih i Karipskih SAD postepeno su sirili zvuk “bluza”, sa njegovim sinkopiranim ritmovima i improvizovanom svirkom, svetom drustvenog plesa. 1913. godine, na reviji Ziegfeld Follses, komicar-plesac Harry Fox zaceo je originalni Foxtrot. Jedinstveno sinkopiranje njegove muzike i jednostavnost koraka odmah su podigle entuzijazam publike. Taj potencijal su brzo uvideli instruktori plesa i on se brzo sirio pre dolaska I Svetskog rata 1914. Koraci su polako bivali standardizovani, najvecim delom zahvaljujuci poznatom plesnom paru Vernonu i Ireni Castle. Fokstrot je ostao popularan i primenljiv ples sve do danas.
Tokom I Svetskog rata, u Evropi je rasla popularnost dzeza, posebno kroz uticaj americkih vojnika. Kada je 1918. dosao mir, americki filmovi, mjuzikli i revije, kao i plesaci i sviraci, dobili su nastupe sirom Evrope. Nije trebalo mnogo da se nauce Fokstrot, Boston (varijacija valcera) i One-step (brzi foxtrot). Ali su za ostale bili potrebni majstori plesa pre nego sto bi dobili na popularnosti ili cak bili vidjeni u evropskim plesnim dvoranama, kao npr.: Shimmy 1923. sa svojim tresenjem tela; 1925. Carlston sa divljim pokretima nogu; i black bottom i bluz 1926. prvi sa uocljivo zavijenim potezima, drugi sa vrlo bliskim kontaktom.
Ovi plesovi takodje poticu od americkih crnaca. Data im je teatralna forma bez gubljenja na spontanosti. Muzicari i plesaci su koristili stampane instrukcije i note samo kao polaznu tacku za improvizaciju koja je davala individualnost njihovim nastupima. Medjutim, za takvu individualnost nije bilo mesta u engleskim i drugim plesnim dvoranama. Tamo se jos uvek ocekivalo “dekorisano” ponasanje i mnogi plesaci su bili suvise samosvesni da bi se prebacili u spontano plesanje. Dzez plesovi su tako odgurani u stranu dolaskom novih kubanskih ritmova, kao sto je bila Rumba tokom 1930-ih. Nakon izvesnog sofistiranja i regularizacije, Rumba je kao i Tango pre nje predstavljena u javnim dvoranama od strane izvodjackih plesnih parova, koji bi potom podijum prepustili gledaocima.