Kontrakultura

1.    Uvod

Šezdesete su bile godine krize. Sa nastajanjem novih nacija i širenjem uticaja socijalističkih zemalja, Sjedinjene Američke Države kao i ostale zapadne zemlje, potresa preispitivanje vrednosti na kojima se one temelje. U takvoj atmosferi napetosti i nespokojstva nastaje „kontrakultura“ kao izraz političkih ideja, jednog načina života i filozofskih postavki prepoznatljivih najpre po suprotstavljenosti načinu mišljenja velike većine stanovništva, odnosno kulturi industrijalizovanog društva. Suprotstavlja se relativno mala grupa ljudi, koju pretežno čine studenti, mladi i intelektualci, koji su u potrazi za apsolutom van društva čiji konformizam odbacuju.
U ovom periodu se izdvajaju dve osnovne struje. Prva je politička i okrenuta je siromašnima. Prvobitno se zvala Nova levica, a kasnije ona prerasta u „Pokret“ koji ističe samo nedostatke američke demokratije. Protesti su im bili omiljeno sredstvo akcije, a najčešće su protestovali zbog društvene nejednakosti koja je bila zastupljena. Takođe su se protivili političkom sistemu uopšte, zalagali se za prekid rata u Vijetnamu, bili nezadovoljni i univerzitetskom politikom, itd. Druga struja je hipi pokret. Ona je nastala nešto kasnije, a razlikuje se od političkih pokreta po tome što su oni bili orjentisani na lični izraz pojedinca. I oni se bune protiv američkog društva, ali njihova kritika je suštinski usmerena na način života srednje društvene klase. Kroz alternativni stil koji stvaraju žele da učine svoj život sadržajnijim, bore se za sebe. Elementi tog stila, pored roka, koji čini njenu osnovu, su i seksualna i psihodelična revolucija.
 

 
2.    Rađanje kontrakulture

Demografski i kulturološki elementi su medju osnovnim činiocima koji utiču na rađanje kontrakulture. Dolazak nove generacije, koja se veoma razlikuje od prethodne, narušava ravnotežu srednjeg staleža. Uticaj koji je izvršila baby boom generacija bio je rezultat njene brojnosti i njenog ponašanja.
Kontrakultura je pojava prisutna uglavnom kod mladih, doba između 17 i 30 godina. Njeni predstavnici su najčešće studenti. Gneracije 60ih se i po obrazovanju razlikuju od prethodnih. Pojavom novih psiholoških teorija njeno obrazovanje se znatno razlikuje od onog koje su dobili odrasli. Univerziteti predstavljaju ogrome zajednice, veoma homogene po starosnoj strukturi i stavovima prema američkom društvu. Usled finansijski poteškoća sa kojima su se studenti susreli i zbog osobenih društvenih položaja studenata, univerzitet je izvor lišavanja na koji mladi nisu bili pripremljeni. Ekonomski bum 60ih godina je još jedan unutrašnji razlog krize među omladinom, jer ubrzava nastajanje potrošačkog društva i njegovih protivrečnih vrednosti. Ono propoveda materijalizam, a ostvarivanje sreće vezuje za ono što jje trenutno popularno, a ne za stvarni razvoj ličnosti i duševno spokojstvo. Potrošačko društvo ističe da je ono što posedujes važnije od onoga što jesi. Hedonizam postaje ono čemu treba težiti, a novac osnovno sredstvo za sticanje sreće. Najznačajniji priozvodi tog toba su automobil, televizor, radio i gramofonske ploče.
Kulturnu transforaciju američkog društva u godinama pre pojave kontrakulture, obeležavaju jačanje masovne kulture, filma, muzike i književnosti koji propagiraju pobunu na tadašnji način života. Najuticajnija ličnost u toj generaciji, najbliži duhu pobune i hipi pokretu je književnik Alen Ginsberg. Mnogi tvrde da je on prethodnik kontrakulture, u avangardi kontrakulture u svim njenim oblastima i smatraju ga njenim vesnikom.
U godinama koje prethode rađanju kontrakulture u intelektualnim krugovima se stvara tradicija male grupe nekonformista. Pobena je za njih način izraza koji je svojsven omladini iako njihovi motivi često nisu bili jasni. Najuticajniji intelektualac u doba pobune je filozof Herbert Markuze. Njegova dela predstavljaju razmišljanja o potrošačkom društvu i doprinose razvoju jedne osećajnosti koju i sama izražavaju, ali njegova kritika samo retko zalazi u oblast konkretnh predloga. Njegov uticaj na buntovničku misao je veoma značajan, jer je neomarksističkom pristupu unutar američkog društva dodato nepriznavanje vlasti, odbacivanje tradicionalnih moralnih vrednosti i davanje prvenstva onome što ističe osećajnost.