Proizvodnost teretnog voznog parka

1. UVOD

Pojam “vozni park” koristi se za skup svih transportnih sredstava autotransportne organizacije, kao što su autobusi, teretna motorna vozila, prikolice i slično, a može biti formiran po organizacionim i teritorijalnim potrebama. Kako bi se stekao uvid u proizvodnost voznog parka, odnosno rada i efikasnosti istog, potrebno je raspolagati podacima kao što su izvršeni transportni rad u tonskim kilometrima u jedinici vremena ili količina prevezene robe u tonama, a obrada tih podataka naziva se “proizvodnost teretnog voznog parka”.
U prvoj tački ovog rada, osim objašnjenja samog pojma proizvodnosti teretnog vozila, analiziraće se obrasci pune proizvodnosti i radne proizvodnosti, koji čine dva osnovna oblika proizvodnosti teretnog vozila.
U drugoj tački, radi boljeg razumijevanja tematike, dio rada biće posvećen objašnjavanju osnovnih pojmova koji karakterišu pojam voznog parka i proizvodnosti, nakon čega će uslijediti analiza proizvodnosti teretnog vozila po ponašanju relativnih promjena.
U trećoj tački će biti objašnjena količinska ocjena uticaja eksplatacionih izmjeritelja na proizvodnost teretnog vozila, dok će u trećem dijelu seminarskog rada biti definisana modifikacija postojećih obrazaca za punu i radnu proizvodnost.
U četvrtoj tački, biće obrađeni pojmovi, kao što su obim prevoza, transportni rad i analiza dejstva eksploatacionih izmjeritelja na proizvodnost kada je u pitanju heterogeni vozni park.
U posljednjoj tački seminarskog rada predstaviće definisanje transportnih kapaciteta.
Cilj seminarskog rada je ukazivanje i otkrivanje akcija i procedura koje utiču na poboljšanje efikasnosti voznog parka, kao i postizanje veće proizvodnosti istog, odnosno smanjenja broja angažovanih vozila za obavljanje istih transportnih zadataka.

2. VOZNI PARK
Pod pojmom vozni park podrazumijeva se skup svih transportnih sredstava autotransportne
organizacije (autobusi, zglobni autobusi, teretna motorna vozila, tegljači, prikolice i poluprikolice).Vozni park može biti formiran po organizacionim i teritorijalnim potrebama.
Organizacioni vozni park se može formirati za djelatnosti javnog prevoza ili za djelatnosti prevoza za sopstvene potrebe.Formiranje voznih parkova po teritorijalnim potrebama podrazumijeva sve navedene oblike organizacionog voznog parka ali sa ograničenim teritorijalnim dejstvom, odnosno zadatkom podmirenja transportnih potreba posmatrane teritorijalne oblasti. [2. str. 2]

2.1. Sastav voznog parka

Vozni park drumskih transportnih sredstava sastoji se od drumskih i priključnih vozila čije su
eksploataciono-tehničke karakteristike različite i tehničko stanje nejednako. Pod eksploataciono-tehničkim karakteristikama podrazumijevaju se gabaritne dimenzije vozila – dužina, širina, visina, razmak osovina, razmak točkova, dužina prednjeg i zadnjeg prepusta, poluprečnici podužne i poprečne prolaznosti, radijus okretanja, dinamička svojstva vozila, masa praznog vozila, ekonomičnost pogona, pogodnost za tehničko održavanje, kapacitet vozila – korisna nosivost, specifična površinska i zapreminska nosivost u t/m2 itd.
Ukoliko je vozni park sastavljen od vozila iste marke i tipa onda je to homogen vozni park. Sastav voznog parka po pravilu je rijetko homogen. Vozni park najčešće je heterogene strukture tj, sastavljen je od vozila različitih marka i tipova, kategorije korisnih nosivosti su različite pa su i tehničko-eksploatacione karakteristike različite.
Visoku efikasnost pri radu voznog parka najlakše je ostvariti sa homogenim voznim parkom, kod
kojeg je tehničko održavanje vozila lakše i racionalnije. Radi toga, kod formiranja voznih parkova potrebno je težiti “tipizaciji” vozila ili bar broj marka i tipova vozila zastupljenih u voznom parku svesti na minimum.
Pri organizovanju eksploatacije vozila, radi stvaranja uslova za upoređivanje rada vozila u voznom parku, potrebno je izvršiti podjelu na grupe vozila koje imaju iste tehničko-eksploatacione karakteristike i čije je stanje približno jednako. Vozila se po pravilu svrstavaju u grupe u funkciji marke i tipa vozila, godine proizvodnje, korisne nosivosti, namjene tovarnog prostora (sandučari, cistijerne, hladnjače, teretna vozila sa uređajima za samoistovar-kiperi itd; autobusi za međugradski saobraćaj, autobusi za prigradski saobraćaj, autobusi za turističke vožnje itd.) Vozila se svrstavaju u grupe i u zavisnost od uslova eksploatacije, kako bi se izmjeritelji rada vozila mogli upoređivati. [2. str. 2]