Upravljanje medicinskim otpadom

1. UVOD
Sa razvojem novih metoda i tehnika u lečenju, razvija se i farmaceutska industrija i dolazi do stvaranja velikih količina medicinskog otpada. Ovaj otpad je dosta sličan komunalnom otpadu, ali za razliku od njega prilikom stvaranja medicinskog otpada stvara se i velika količina opasnog otpada. Ono što ovaj otpad izdvaja od drugih su njegova štetna svojstva kao što su toksičnost, kancerogenost, infektivnost i slične osobine. Oko 25 % ukupnog medicinskog otpada predstavlja opasni otpad koji može izazvati ozbiljne posledice po zdravlje ljudi koji rade u zdravstvenim ustanovama, po zdravlje okoline, stanovništva i ekosistema u kojem se taj otpad skladišti, a takođe može uticati i na zdravlje životinja.

Tema ovog seminarskog rada su logistički procesi medicinskog otpada, kao i upravljanje medicinskim otpadom u Zapadno Bačkom okrugu.

Cilj rada je upoznavanje sa medicinskim otpadom, zakonima i propisima prilikom upravljanja istim. Sve ovo je najbolje istaknuto u „Priručniku za transport infektivnog otpada u drumskom saobraćaju“, publikacija je nastala u okviru implementacije projekta Ministarstva zdravlja koji finansira Evropska unija „Tehnička podrška za tretman medicinskog otpada u Srbiji.“

Glavni ciljevi upravljanja otapdom su: zdravlja ljudi i životne sredine i ekonomično rukovanje, smanjenje količine, tretman i odlaganje otpada. Dakle, osnovni cilj upravljanja medicinskim otpadom je uvođenje zdravstveno bezbednog i ekološki prihvatljivog načina postupanja sa medicinskim otpadom, primerenog našoj ekonomskoj situaciji i stepenu razvoja zdravstvene službe. Kvalitetno i pravilno upravljanje otpadom odnosi se na sposobnosti da se spreči stvaranje otpada ili smanji količina istog putem identifikacije tokova otpada i njihovih izvora, kako bi se odabrale i primenile najadekvatnije tehnike upravljanja otpadom. Različite vrste medicinskog otpada predstavljaju rizik po zdravlje i životnu sredinu, a najčešće i najznačajnije opasnosti su: infekcija, povređivanje, trovanje, ozračivanje, zagađivanje zemljišta i podzenih voda.

Upravljanje otpadom često se naziva slikovito lancem postupaka, pri čemu svaki aspekt (kao što su proizvodnja otpada, prevoz otpada i sl) predstavlja po jednu kariku.

2. MEDICINSKI OTPAD
Postoji više definicija medicinskog otpada koje se smatraju prihvatljivim prilikom kategorizacije i razvrstavanja medicinskog otpada koji nastaje u zdravstvenim ustanovama.

Medicinski otpad se definiše kao: „sav otpad, opasan ili neopasan, koji se generiše pri pružanju zdravstvenih usluga (dijagnostika, prevencija, lečenje i istraživanja u oblasti humane i veterinarske medicine)“. Drugim rečima, pod medicinskim otpadom se podrazumeva sav otpad koji nastaje u medicinskim ustanovama (državnim ili privatnim), medicinskim istraživačkim centrima ili laboratorijama. To je heterogena mešavina otpada, pri čemu 10-25 % čini opasan otpad rizičan po zdravlje ljudi i životnu sredinu.

Medicinski otpad nastaje prilikom postavljanja dijagnoza, lečenja ili pružanja medicinske nege, kao i prilikom istraživanja koja se sprovode u zdravstvenim ustanovama naučne, terapijske, dijagnostičke ili slične medicinske delastnosti. Pomenuti otpad podrazumeva sav otpad koji nastaje prilikom pružanja zdravstvnih usluga, kako u zdravstvnim ustanovama ili van njih (kućna nega), u domovima za smeštaj starih lica ili u ustanovama u kojima se pruža medicinska nega u bilo kom obliku.