Sadržaj i karakter rada

Uvod:
Najrazvijenija sociološka disciplina…sociološka istraživanja rada, posebno industrijskog, prevazilaze bilo koje drugo područje socioloških istraživanja. Socilogija rada je postigla veliki stepen egzaktnosti u odnosu na druge sociološke discipline. I, jednim delom, uspela je da se izdigne od početne pretežno parcijelno-empirističke usmerenosti istraživanja, do sagledavanja globalnog nivoa društva. Značajnija istraživanja: ELTON MEJO- istraživanja ljudskog činioca, krajem dvadesetih godina; ŽORŽ FRIDMAN- Istraživanje razmrvljenog rada i njegovih otudjujućih posledica po čoveka u savremenom društvu, pedesetih godina; HARI BREJVERMAN- istraživanja strukture moći i uticaja u procesima rada, sedamdesetih godina; I sociologija rada je po svojoj biti sociologija koja dubinski proučava odgovarajuće područje društvene stvarnosti.. Rad je specifična osobina čoveka i osnovni uslov njegovog opstanka u odgovarajućim kulturnoistorijskim uslovima…proučavajući rad, naučnici su doprineli da se čovek približi odgovoru na „večna pitanja“ ko je on i u čemu je smisao njegovog bitisanja u svetu… Sociologija rada se etablira u u sistemu socioloških disciplina u vreme procvata empirizma u sociološkim istraživanjima i redukcionizma kao osnove teorijskog objašnjenja rezultata tih istraživanja (od 20-ih do 50-ih) .Taj empirizam ni dan danas nije sasvim prevladan.. Veliki deo socioloških istraživanja se orijentisao samo ne preovladavajući oblik podele rada ili su za analizu uzimali neki specifičan način obavljanja radne aktivnosti iz tog tipa podele rada… Takav NEISTORIJSKI PRISTUP proučavanju rada vodio je ka redukcionističkim objašnjenjima u dvostrukom smislu: prvo, gubio se iz vida stvaralački aspekt rada koji je u procesima industrijskog rada potisnut u stranu i, drugo, pristup radu sa stanovišta ciljne racionalnosti i tehnoekonomske efikasnosti zanemario je potrebu proučavanja rada kao večnog uslova opstanka i samoostvarenja čoveka i razvoja društva, i ograničio se na analizu njegove utilitarno-praktične strane…
 

 
Drustvena delatnost I karakter vremenskog rada:

Rad i vreme su prirodne dimenzije koje se medjusobno prožimaju . Radom čovek prisvaja vreme i oblikuje istoriju. Svaki rad zahteva odredjeno vreme, pa se vreme javlja kao opšti, spoljašnji, prirodni uslov ljudskog rada. SAOBRAŽAVANJE VREMENA LJUDSKIM DRUŠTVENIM POTREBAMA, POSREDSTVOM RADA, NAZIVAMO ISTORIJOM. Jedna prirodna veličina (dimenzija vremena) biva posredovana pomoću druge ( rada kao generičke suštine čoveka), a kao rezultat tog posredovanja imamo istoriju. Preovladjujući tip rada se javlja kao merilo vremena.. Odgovarajući tip dr. podele rada oblikuje se pod uticajem vrednosnih opredeljenja i ciljnih projekcija manjih i većih dr. grupa ili konkretnih društava. Ta opredeljenja su u manjem ili većem skladu sa njihovim potrebama, interesima i interesovanjima. U sociologiji rada je postalo uobičajeno da se sve te potrebe, interesi i interesovanja vezuju za dve sfere čovekovog života: sferu rada i sferu van rada. Osnovno polje sociološkog interesovanja za odnose rada i vremena svodi(lo) se na razmatranje samog odnosa radnog i vanradnog vremena. Odnos izmedju radnog i vanradnog vremena je u direktnoj vezi sa preovladavajućim tipom dr. podele rada i, u okviru njega, ispoljenog stepena nejednake distribucije društvene moći, bogatstva i ugleda. U društvima čija egzistencija u velikoj meri zavisi od prirodnih uslova, rad je prilagodjavan vremenu. U savremenim društvima u kojima preovladava tržišni, robnonovčani način rada, odnos izmedju rada i vremena je takav da se vreme prilagodjava radu. U robnonovčanim uslovima nastoji se meriti novcem ne samo rad već i samo vreme. Sa preovladavanjem industrijske podele rada i tržišnih uslova privreñivanja dolazi do odvajanja rada od onoga što nije rad, što nije bio slučaj u tradicionalnim društvima. Cilj rada postaje profit. Profit nastoji da potisne sve one elemente rada koji ometaju njegovo stalno oplodjavanje.