Evropska unija

1. UVOD
Evropska unija kao specifičan oblik organizovanja država nije mogla nastati „odjednom niti po nekom jedinstvenom planu“. Evropske države sa svim svojim specifičnostima i razlikama mogle su prihvatiti ideju „ujedinjene Evrope“ samo pod uslovom međusobnog poštovanja i uvažavanja kulturnog i političkog identiteta, a to je podrazumijevalo „ujedinjenost u različitosti“ umjesto težnje ka potpunoj unifikaciji i negiranju pomenutih razlika.
Evropske države su se najprije povezivale ekonomski odnosno funkcionalno. Integracija se prvo ostvarivala tamo gdje je to bilo moguće i prihvatljivo za sve (ekonomska integracija), zatim se postepeno razvijala međusobna saradnja država u oblasti spoljne politike i pravosuđa i unutrašnjih poslova, pri tom nikada ne gubeći iz vida viziju Evrope – ono u šta je ona pretendovala i pretenduje da se razvije.
Dakle, tajna leži u postupnosti i funkcionalnosti kao temeljima integrisanja evropskih država, a još važnije u međusobnom poštovanju i prihvatanju kulturnih, nacionalnih i vjerskih razlika unutar evropskih država ali ne kao nečega o čemu treba pregovarati, već naprotiv u njihovom shvatanju kao bogatstvu svih evropskih naroda i neprocjenjive riznice evropske kulturne baštine.
Spremnost država članica EU da prihvate i pomognu do sada najveće proširenje Unije, a time i države iz Centralne i Istočne Evrope govori u prilog principima integracije evropskih država i poštovanju osnovnih načela EU.
Predviđajući postupnost u preuzimanju obaveza od strane novih država članica EU je iskazala spremnost da olakša i pomogne svoje evropske susjede na putu ka integraciji u strukture EU ali je, takođe, ukazala na nužnost usvajanja modernih evropskih standarda od strane novih država članica i njihovu ugradnju u sve sfere društvenog i političkog sistema, kako bi EU nesmetano funkcionisala i nakon proširenja. Na ovaj način bi se omogućilo da demokratske vrijednosti koje države članice njeguju i dijele godinama postanu sastavni dio političkog i kulturnog života novih članica i da se na taj način obezbjedi širenje i razvoj evropske demokratske tradicije.

2. NASTANAK I RAZVOJ EVROPSKE UNIJE
Iako ideja o ujedinjenoj Evropi seže daleko u prošlost, tek se pedesetih godina XX vijeka bilježe prvi koraci ka današnjoj Evropskoj uniji. Velika razaranja koja su se desila na tlu Evrope u toku Prvog i Drugog svjetskog rata, otvorila su prostor za razmišljanje o tome kako prevazići postojeće antagonizme među evropskim državama i učiniti da se rat ne ponovi. Trebalo je naći zajednički imenitelj oko koga bi sve, ili većina država Evrope, među kojima i, u Drugom svjetskom ratu pobjeđene, Njemačka i Italija, mogle da se ujedine.
Pored toga, snažan podsticaj ujedinjenju stigao je izvan Evrope, od Sjedinjenih Američkih Država (SAD). Uvidevši da razrušena Evropa ne može biti dostojan ekonomski partner, niti saveznik u borbi protiv nadolazećeg komunizma iz SSSR, SAD su odlučile da finansijski pomognu posljeratnu konsolidaciju Evrope. Maršalov plan finansijske pomoći Evropi (1947.), nazvan po tadašnjem američkom državnom sekretaru, kao jedan od uslova za raspodjelu sredstava podrazumijevao je udruživanje evropskih država i njihovu koordinaciju.
Kao početak integracije evropskih država smatra se 9. maj 1950. godine. Tog dana je Robert Šuman, francuski ministar spoljnih poslova, na osnovu ideje Žana Monea , na konferenciji za štampu predstavio prijedlog, upućen prije svega njemačkoj vladi, za stvaranje nadnacionalne organizacije koja bi se starala o proizvodnji uglja i čelika.
Osnovna ideja Šumanove deklaracije , kako se naziva dokument u kojem je sadržan ovaj prijedlog, je objedinjavanje uprave nad resursima koji su u prvoj polovini XX vijeka bili glavni adut zaraćenih strana u dva svjetska rata.