Paritet valuta i devizni kurs

Uvod

Ekonomija se izučava još u delima grčkih i rimskih filozofa. Tu je posebno značajan Aristotel, koji je izučavao pravila gazdovanja u domaćinstvima. Zatim se ekonomijom posebno bave socijalisi – utopisti (Sen Simon, Tomas Mor, i dr.), engleska klasična ekonomija (Adam Smit, David Rikardo i dr.) i nemačka klasična filozofija (Hegel i dr.), da bi se ekonomija posebno afirmisala sa nastankom i razvojem kapitalizma (XV – XVIII veka).
Ekonomiju definišemo kao nauku o zakonima društvene proizvodnje ili kao nauku o ponašanju ljudi u korišćenju ograničenih resursa (materijalnih dobara) radi maksimizacije sopstvenih ciljeva kao proizvođača i kao potrošača. Ekonomiju možemo definisati kao nauku koja izučava mehanizam proizvodnje, raspodele, razmene i potrošnje u datoj društvenoj strukturi i međuzavisnosti tih mehanizama i te strukture. Privredu jedne zemlje čine privredne delatnosti, kao što su: Poljoprivreda, Industrija, Trgovina, Saobraćaj, Turizam i sl.
Makroekonomija (potiče od grčke reči makros – velik i oikonomije – privreda) je nauka koja izučava ponašanje ekonomije u celini. Ona svodi mnogobrojne varijable ekonomskog sistema na manji broj društvenih globalnih veličina, velikih agregata, kao što su: društveni proizvodi, nacionalni dohodak, ukupna potrošnja i ukupne investicije, ukupna zaposlenost, štednja, platni bilans itd. I analizira ih. Dakle, Makroekonomija izučava pojave, procese i probleme privrede, prati ukupna privredna kretanja, svodi varijable ekonomskog sistema na manji broj agregata analizira ih i izučava. Radi se o ekonomskoj analizi koja se odnosi na aktivnosti celokupne privrede ili bar aktivnosti osnovnih grupa od kojih je ona sastavljena, što se odnosi, na aktivnosti koje se mogu kvantitativno izraziti. Tu pre svega, spadaju društveni proizvod i nacionalni dohodak, zaposlenost, potošnja i investicije, privredna ravnoteža, monetarna stabilnost, ekonomski rast i razvoj, platni bilans i sl.
Makroekonomija određuje: pristup – agregiranje; predmet – čitav ekonomski sistem, najčešće jedne nacije; metod – induktivna analiza odnosa između agregatnih veličina i svrha – shvatanje međuzavisnosti koje postoje među glavnim agregiranim varijablama, a posebno predviđanje ukupne proizvodnje njenih komponenti i upotrebe.
Ideja o kvantitativnom izučavanju nacionalne ekonomije veoma je stara. Nju srećemo još kod Boagilbera 1695.god. u Francuskoj, Zatim Kinga koji je 1969.god. izvršio procenu engleskog nacionalnog dohotka, zatim Ekonomske tablice Fransoa Kenea 1758.god. predstavljaju pravu računovodstvenu sliku celokupne privrede. Makroekonomskoj teoriji pripada Sejov zakon tržišta, Maltusov zakon stanovništva, Smitova i Rikardova teorija komparativnih troškova, kvantitativna teorija novca i sl. Svoju punu afirmaciju makroekonomije dobija u Marksovoj ekonomskoj teoriji, posebno u njegovoj teoriji reprodukcije. Veliki doprinos razvoju makroekonomske teorije dao je Džon Majner Kajnz koji se javlja posle Velike ekonomske krize 1929 – 33.god. i dao je veliki doprinos načinu izlaska privrede iz krize. Zatim se 60-ih godina XX veka javljaju monetaristi koji se bave problemima inflacije, 80-ih godina javlja se simpli-sajd ekonomija koja se bavi problemima fiskalne politike (obaranjem poreza), a danas se makroekonomija bavi pitanjima efikasnosti ekonomske politike, pitanjima ekonomskog rasta i razvoja i uticaja na kontinuitet porasta životnog standarda.
Sve je ovo dovelo do pojave makroekonomskih modela privrednog razvoja koji omogućuje predviđanja, a posebno pomažu da se predvide posledice raznih ekonomskih politika. Makroekonomija je uglavnom usmerena na funkciju regulisanja ekonomskog sistema koju treba da obezbedi javnu vlast (kontrola raspodele bogatstva i dohotka, ekonomskog rasta i razvoja, korišćenje i zaštita prirode, planiranja infrastrukture, standarda stanovništva, itd.).