Odlomak

POJAM PRAVNOG SISTEMA I PRAVNE NORME
Pravo predstavlja svojevrstan sistem pravnih normi. Za razumevanje pravnog sistema trebamo, dakle, poći od pravnih normi kao njegovog elementarnog dela.
Pravnim normama regulišu se različiti pravni odnosi, pa one mogu da se grupišu po različitim kriterijumima u veće celine. S obzirom da čine sistem, pravne norme nisu haotična celina, već među njima postoje određene veze koje ih sistematizuju u jedinstvenu celinu. U izgradnji pravnog sistema pravna nauka koristi kao osnovni materijal opšte pravne norme, pošto one čine izvor prava. Postojeće opšte pravne norme međusobno se grupišu u uže grupe normi koje uređuju odnose velikog stepena sličnosti. Ove grupe normi nazivaju se ustanove ili institucije. Ustanove su prvi stepen povezivanja pravnih normi, ali ne i jedini. Sledeći stepen povezivanja zasniva se na grupisanju pravnih normi koje uređuju šire pravne odnose, tj. pravne odnose manjeg stepena sličnosti, ali dovoljno slične da predstavljaju jednu celinu. Ovako grupisane pravne norme čine pojedine grane prava.
U definisanju pravnog sistema uvek je značajna uloga pravne norme. Međutim, ono što je karakteristično za sveki sistem jeste određena povezanost njegovih delova zahvaljujući kojoj on funkcioniše kao celina. Sistematsko mišljenje je u pravnoj nauci nasleđe prirodnopravnog učenja.

 

 

 

STVARANJE PRAVNOG SISTEMA
Pogledom kroz istoriju moguće je uočiti različite pravne sisteme: robovlasnički, feudalni, buržoaski, socijalistički. Svi ovi sistemi imali su određene karakteristike koje su izražavale njegovu klasičnu suštinu. Međutim, bez obzira na njihove specifičnosti koje ih čine različitim, neosporno je da je svaki od njih preuzeo i nešto od pravnih sistema koji su mu prethodili u oblastima koje predstavljaju klasično pravo. U tom smislu, najveći značaj za razvoj evropskih pravnih sistema imalo je rimsko pravo ( tip robovlasničkog prava ), koje je dostiglo visok stepen razvoja i njegova rešenja u pojedinim delovima ostala su neprevaziđena i poslužila su kao obrazac kasnijim pravnim sistemima.
Po svom značenju, u istoriji pravnih sistema izdvajaju se kontinentalni i anglosaksonski sistem.
Kontinentalni (evropski) sistem prava zasniva se na pisanom, kodifikovanom pravu u čijoj je osnovi rimsko pravo, koje je u izvesnom smislu preuzeto. Ovaj pravni sistem relativizuje značaj običaja i sudske prakse.
Anglosaksonski sistem razvijao se autonomno, bez velikog uticaja rimskog prava, najpre u Engleskoj, a potom u zemljama engleskog govornog područja.
Anglosaksonski pravni sistem, za razliku od kontinentalnog, ne insistira na kodifikaciji prava. Pisani zakoni nisu primarni element ovog pravnog sistema, već su u prvom planu običaji i sudska praksa. Zastupljenost prakse, odnosno sudskih odluka (precedenata) je toliko velika da se ovaj tip pravnog sistema naziva precedentni pravni sistem. Štaviše, i najviši pravni akt u jednoj državi, ustav, nije katkad kodifikovan (primer Engleske).

No votes yet.
Please wait…

Prijavi se

Detalji dokumenta

Više u Pravo

Više u Seminarski radovi

Više u Skripte

Komentari