Načini finansiranja lokalnih samouprava na primeru opštine Alibunar

UVODNA RAZMATRANjA

Finansije, kao pojam u najširem smislu, obuhvataju ukupne novčane odnose, kao i sve akte i radnje kojima se zasnivaju i glase imovinsko – pravni odnosi izraženi u novcu. One označavaju novčani aspekt svakog privrednog posla i novčanu stranu svih tokova nacionalne privrede. Prema tome, u finansije spadaju poslovi kao što su: poslovi tekućih naplaćivanja i isplaćivanja u gotovom novcu; odobravanje, korišćenje i vraćanje kredita; uplaćivanje premija i isplaćivanje naknada u osiguranju; kupovina i prodaja valuta i deviza; emisija novca….
Dalje, finansije obuhvataju organizaciju i rad banaka i osiguranja, poslove u vezi sa javnim prihodima i javnim rashodima, poslove privredne aktivnosti uopšte i slično.
Finansije, kao jedna od disciplina u ekonomskoj nauci, temelji svoje izučavanje na opštim ekonomskim principima. Međutim, finansije prilagođavaju ove principe svojim specifičnostima. Osnovni autonomni princip finansija danas je – javni ili društveni interes. Pored ovog osnovnog principa, finansije zasnivaju svoju funkcionalnost i na nizu drugih principa – racionalnosti, efikasnosti, ekonomičnosti, privrednoj i socijalnoj stabilnosti, solidarnosti, uzajamnosti, demokratičnosti, federalizmu, opštosti itd.
Javne finansije proučavaju strukturu i obim državne potrošnje, sistem prinude i odnose u i pri oporezivanju. U javnim finansijama, više nego u bilo kojoj drugoj naučnog disciplini oblici teorije su istorijski. Država se uvek „proteže“ u politički sistem pa je za javne finansije karakteristično da političke strukture predodređuju način i oblik sa kojim država organizuje i vodi svoje finansije i svoje finansijske operacije.
Institucije i procedure javnih finansija neposredno jačaju i šire demokratsko nasleđe u javnim poslovima. Zbog toga su javne finansije disciplina od visokog prioriteta u povećanju potencijala političkih subjekata, i politike kao sposobnosti za sintezu u procesima pozitivnog društvenog razvoja. U osnovi, javne finansije predpostavljaju javno upravljanje državnim i drugim srodnim i kolektivnim poslovima. Profesionalno obavljanje delatnosti javne uprave, u okviru nacionalnih, regionalnih i internacionalnih institucija, zahteva dobru strategiju javnog upravljanja.
Institucije kao što su: ustav, ekonomija, socijalna politika, zdravlje i ekologija, humanitarni poslovi, metodologija istraživanja i dr., svojim sadržajima i svojim ciljevima uopšte, nameću potrebu i procedure kvalitetnog javnog upravljanja. Ali i kvalitetne okvire i mehanizme, preko kojih se može voditi odgovarajuća koordinacija politika i selektivnih mehanizama.
Iz njenog definisanja proizilaze osnovne odrednice lokalne samouprave. Lokalna samouprava predstavlja sistem ostvarivanja prava preko koga se ostvaruju osnovni ciljevi ovog javno – pravnog entiteta. Upravo taj sistem je sastavljen od odrednica koje determinišu sam pojam lokalne samouprave.

 
Opština Alibunar

Zbog nedostataka istorijskih izvora, vreme nastanka naselja na teritoriji opštine Alibunar ne može se pouzdano utvrditi. Pa ipak, na osnovu otkrivenih ostataka materijalne kulture na području opštine, evidentirano je nekoliko preistorijskih i antičkih arheoloških lokaliteta. Tako je u neposrednoj blizini Alibunara nađen arheološki materijal iz mlađeg kamenog i bronzanog doba, kao i razni predmeti iz vremena dominacije Rimljana na ovom području Banata. Isto tako, pronađeni su ostaci materijalne kulture iz raznih etapa, od preistorije pa sve do doba Velike seobe naroda (VI i VII vek n. E.) u naseljima Nikolinci, Ilandža i Banatski Karlovac.
Do sredine XVI veka nizom vojnih pohoda Turci su osvojili i ove krajeve i priključili ih Otomanskoj carevini. Posle seobe pod Arsenijem III Čarnojevićem 1690. Godine, kada je iz Srbije na sever krenulo 40. 000 porodica, broj Srba u Vojvodini počeo je da raste. Početkom XVIII veka, posle oslobađanja Banata od turske vlasti (1716. God.) , počinje intenzivniji život i razvoj naselja. Nakon proterivanja Turaka na ovim prostorima izvršeno je pet kolonizacija. Za vreme Marije Terezije naseljavani su Nemci i Španci, a u XIX veku u ove krajeve dolaze Mađari, Rumuni i Slovaci.

Posle Prvog svetskog rata, 1919. Godine, Vojvodina ulazi u sastav Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca. Tada je izvršeno sistematsko naseljavanje ovih krajeva, a objekti kolonizacije bili su veliki posedi u vlasništvu zemljišne aristokratije stranog i domaćeg porekla. Posle Drugog svetskog rata izvršeno je još jedno sistematsko naseljavanje ovog prostora, a osnov kolonizacije su bila napuštena nemačka imanja, na koja su došle porodice iz Makedonije, Slovenije, centralne Srbije i Bosne i Hercegovine.
Inače, u opštini Alibunar danas se nalazi ukupno 11 naselja, i to: Alibunar, Banatski Karlovac, Vladimirovac, Nikolinci, Lokve, Janošik, Seleuš, Ilandža, Dobrica, Novi Kozjak i Devojački Bunar.
Položaj i teren na kome je podignuto naselje Alibunar umnogome su uticali na njegovo formiranje. Naselje se obrazovalo u pravcu zapad–istok i sever–jug, sa prilično dugačkom glavnom ulicom u pravcu puta Vršac–Zrenjanin. Pripada panonskom tipu naselja koje ima široke ulice sa ušorenim kućama. U toku dužeg perioda izgled naselja se permanentno menjao, što su diktirale nove istorijske okolnosti kao i povećanje broja stanovnika. U najstariji deo naselja spada tzv. „Srpski kraj“, koji se nalazio u jugoistočnom delu naselja. U tom kraju nalazi se prva crkva, podignuta 1735. Godine. Srpska pravoslavna crkva u Alibunaru posvećena je Blagovestima, a podignuta je 1796. Godine. Nakon dve godine osveštao ju je episkop Josif Šakabenta. Ikonostas je oslikao Rumun Maćej 1897. Godine. Služba je vršena na starom slavenskom jeziku za Srbe i Rumune, s tim što 1882. Godine Rumuni stiču pravo da se služba svake druge nedelje obavlja na rumunskom jeziku. Do jerarhijskog odvajanja rumunske crkve od jurisdikcije Srpske pravoslavne crkve u Alibunaru došlo je 1872. Godine. Rumunska pravoslavna crkva u Alibunaru sagrađena je 1896. Godine. Crkveno slikarstvo je delo Filipa Mateja iz Bokša Montane u Rumuniji. Rimokatolička crkva se nalazi u centru naselja. Sagrađena je 1913. Godine, kada je i osveštana. Ima skromne neoklasicističke elemente na fasadi. Alibunar je 1717. Godine imao 32 nastanjena doma, dok je 1749. Imao 60 domova. Prema popisu stanovništva 1900. Godine je utvrđeno da je Alibunar imao 4. 628 stanovnika i 930 nastanjenih domova, pri čemu je etnička struktura stanovnika bila raznolika (Srbi, Rumuni, Nemci, Mađari i pripadnici drugih narodnosti).
Naselje Banatski Karlovac istorijski se razvijalo pod sličnim okolnostima kao i ostala naselja u opštini. Prvi začeci naselja potiču iz XVIII veka. Nekadašnje ime naselja je bilo Karlsdorf.
Prema popisu iz 1900. Godine, Vladimirovac je imao ukupno 5. 723 stanovnika, uglavnom rumunske narodnosti. Polovinom XIX veka u naselju Vladimirovac podignuta je prva crkva. To je bila rumunska pravoslavna crkva. Godine 1908. Ovaj sakralni arhitektonski objekat je obnovljen i izgrađen je novi ikonostas na mestu ranije zidanog. U jednom kraju Vladimirovca osnovano je naselje Nova kolonija, u kome su naseljeni Srbi, dobrovoljci iz 1921. Godine. U naselju žive doseljenici iz Bačke, Dalmacije i drugih krajeva. Raniji naziv naselja je bilo Petrovo Selo.
Po popisu iz 1900. Godine, naselje Dobrica imalo je 608 nastanjenih domova i 2. 990 stanovnika, većinom Srba. U naselju postoji srpska pravoslavna crkva sagrađena u periodu između 1802. I 1806. Godine. Ikonostas je slikao poznati srpski slikar Konstantin Danil. U centru naselja, na glavnom raskršću, nalazi se zgrada iz doba vojne granice. Ova zgrada je sagrađena 1829. Godine i pripadala je nemačko – banatskoj regimenti, a od 1845. Do 1872. Godine i srpsko – banatskoj regimenti. Inače, zgrada je s vremenom promenila nekoliko naziva. Najpre se zvala straža, kasnije opštinsko poglavarstvo, a za vreme II svetskog rata pretvorena je u zloglasni zatvor.
Od osnivanja vojne granice naselje Ilandža se intenzivno razvija u skladu s tadašnjim urbanističkim planom. Godine 1900. Ilandža je imala 645 nastanjenih domova i 3. 217 stanovnika, većinom srpskog porekla. U naselju postoji srpska pravoslavna crkva, podignuta 1793. Godine, čiji su ikonostas radili čuveni slikari Novak Radonjić i Aksentije Marović. Ova arhitektonska građevina obnovljena je tek u razdoblju od 1852. Do 1854. Godine, a kao spomenik od izuzetne vrednosti pod zaštitom je države.
U istorijskim izvorima naselje Lokve pominje se još u srednjovekovnom periodu. Za vreme turske vladavine u Banatu bilo je opustošeno kao i mnoga druga naselja na tom prostoru. Prema popisu stanovništva iz 1782. Godine naselje je imalo 4. 063 žitelja, dok je prema popisu iz 1900. Godine imalo ukupno 4. 095 stanovnika i 608 domova. Posle II svetskog rata naselje je dobilo ime koje sada nosi. Postojeća crkva u naselju izgrađena je 1812. Godine, a prema drugim podacima 1814. Godine, pri čemu su je podigle vojno – graničarske vlasti. Nekadašnji naziv naselja je bilo Sveti Mihailo. Janošik je nastao u novije vreme. Na osnovu popisa stanovništva iz 1900. Godine, Janošik je imao 171 naseljeni dom i 946 stanovnika. Nekadašnji naziv naselja je bio Slovački Aleksandrovac.