Tehnologija uzgoja jagode

Uvod

Jagoda je vocna vrsta (Fragaria sp.) koja pripada familiji Rosaceae , podfamiliji Rosoidae i  rodu Fragaria.
Jagoda je privredno najznacajnija vrsta iz grupe jagodicastog voca.Ima niz prednosti u odnosu na druge, cak i  drvenaste kulture , jer njeni plodovi zrijevaju vrlo rano zajedno sa tresnjom.Atraktivnog su izgleda, velike hranljive i  ljekovite vrijednosti, pogodne za jelo u svezem i  preradjenom stanju(sok,dzem,marmelada i slatko).Pogodni su za duboko zamrzavanje u rashladnim uredjajima.
Plod jagode sadrzi oko 8-10% suve materije, oko 7-8% secera, oko 1% organskih kisjelina i do 0.7% mineralnih materija(narocito P), od 30-100 mg vitamina C.
Jagoda vrlo rano prorodi i  radja svake godine dajuci visoke prinose po jedinici povrsine(20 t/ha).Uspeva na velikim nadmorskim visinama i  do 1500 m.Nije veliki probirac zemljista i klimatskih prilika.
Gotovo da nema vocne vrste koja ima toliko sirok areal rasprostranjenosti i toliko nacina uzgoja kao jagoda.
Napada je mali broj bolesti i stetocina i otporna je na niske temperature.
Medjutim, njen privredni znacaj je umanjen zbog slabe transportabilnosti plodova i angazovanja velikog broja radnika za berbu.
Jagoda je vocka sjeverne zemljine polulopte.Period od 1992-1994 godine u svetu je proizvedeno 2.343.000 t jagode i ona je zauzimala medju vockama 12 mjesto.
SAD su prva zemlja po proizvodnji jagode u svijetu, a zatim dolaze Spanija, Japan, Poljska, Italija i Francuska.
Najpogodnija zemljista za uzgoj jagode su: ilovasto-pjeskovita zemljista koja su bogata organskom materijom (aluvijalno- deluvijalni nanosi).
Jagodi najbolje odgovaraju zemljista dobre strukture koja sadrzi vise od 3% humusa,vise od 5 mg lako pristupacnog (P2O5 ) i vise od 25 mg lako pristupacnog kalijuma(K2O) u 100 g suve zemlje.Jagode se gaje na otvorenom polju na klasican nacin i na PVC foliji i u zasticenom prostoru, tunelima,plasteniku ili stakleniku.
Ona vrlo brzo vraca ulozena sredstva u  proizvodnju, a veoma je rentabilna, narocito ako se gaji na savremen nacin u blizini velikih centara.
Vazan factor ekonomicnosti proizvodnje jagode je pravilan izbor sorte, tradicija uzgoja,vrste, blizina trzista i tehnicko tehnoloska osposobljenost radne snage.

TEHNOLOGIJA GAJENJA JAGODE

Razmnožavanje jagode i proizvodnja sadnog materijala

Razmnožavanje je najznačajnija osobina svake vrste (bilo biljne ili životinjske). Na njoj počiva kontinuitet žive materije odnosno opstanak vrste i posle nestanka jedinke. Jagoda se može kao i sve vrste biljaka (voćke) razmnožavati generativno (sjemenom) i vegetativno (kalemljenjem, dijeljenjem bokora, živićima i kulturom meristema).

 
Generativno razmnožavanje

Razmnožavanje jagode generativno (sjemenom) je vrlo rijetko i primjenjuje se samo pri oplemenjivanju (u procesu hibridizacije), da bi se dobila prva generacija potomstva (tzv. F1 generacija), koja se posle vegetativno razmnožava.

Sjeme jagode može da klija odmah po sazrijevanju ploda, što znači da ne mora proći period stratifikovanja (izlaganja niskim temperaturama) da bi klijalo. Međutim, ono zadržava klijavost i posle nekoliko godina čuvanja u frižideru. Praksa je pokazala da sjeme jagode brže klija i ima ujednačenije sejance, ako se čuva oko mjesec dana u vlažnoj sredini, na temperaturi od 0-4°C. Ovako tretirano sjeme treba posijati u baštensku zemlju, pomiješanu sa pijeskom i kompostom. Sjeme počinje da klija četvrtog dana i nastavlja sledeće tri do četiri nedelje. Pri optimalnoj temperaturi od 25°C, procenat klijavosti iznosi 60-94%. Posle pojave prvog lista, sa tri liske, vrši se presađivanje sejanaca u leje, na rastojanje 5 x 5 cm. Prvih dve nedelje presađene biljke se ne smiju direktno izlagati svetlosti, već ih treba zasenjivati. Kada se razvije 4-5 listova, presađuju se na stalno mjesto, na rastojanju 120 x 130 cm (kako bi se mehanizovano vršila obrada). Juvenilni (mladalački) stadijum jagode traje 2 godine, a punu rodnost postiže u trećoj godini.