Aleksandar Kojev

KAKO ČITATI KOJEVA?

U ovom radu pokušali smo da ukažemo na važnost rada Alexandera Kojeva za savremenu filozofiju, teoriju i psihoanalizu. Takođe, cilj nam je bio da damo neke osnovne crta Kojevljevog dela „Kako čitatiHegela?“ i da uhvatimo momenat u kome se Hegelova filozofija seli u savremenost; savremenost koja, na prvi pogled, zbog svoje fragmentiranosti ne bi trebala da toleriše jedan ovakav masivan filozofski poduhvat kao što je Hegelov. Međutim, na vrlo zanimljiv način, i taman kada smo pomislili da smo ga se otarasili, Hegela nam se opet vraća u okviru Kojevljevog filozofskog projekta: „uvođenja Hegela u savremenost“.
Uloga Kojeva u francuskoj filozofskoj avanturi
U eseju „Avantura francuske filozofije“ , koji je objavljen za New left review 2005. godine i koji gotovo da ima domet jednog programskog dokumenta; Alain Badiou skicira uzbudljiv puta koji je francuska filozofija prešla u XX veku. On smatra da je postojalo par momenata u istoriji filozofije u kojima je ogromna kreativnost eksplodirala upisujući u sveta nove koordinate. Pored onog inkubatora evropske civilizacije koji zovemo Antički svet, preko Nemačkog idealizma kao prvorazrednog Događaja u polju filozofije, ovom nizu eksplozija treba dodati i Francusku savremenu filozofiju.
Ovaj period filozofije počinje sa Sartrovim “Bićem i ništavilom” iz 1947. a završava se poslednjom knjigom Gillesa Deleuza i Felix Giattarija pod nazivom “Šta je filozofija?” iz 1990. U ovoj sekvenci vremena, koju Badiou naziva „francuskim filozofskim momentom“ , tekstove su stvarali: Bachelard, Merleau-Ponty, Lévi-Strauss, Althusser, Foucault, Deleuze, Derrida i Lacan (da navedemo samo neke).
Međutim, stvar je u tome, da ovi autrori polaze sa potpuno divergentnih teorijskih pozicija kreirajući time vrlo borbenu atmosferu i proizvodeći ozbiljne problem svakom ko želi da definiše minimum zajedničkog kako bi uspostavio platformu sa koje može da tvrdi postojanje: Francuske savremene filozofije. Alain Badiou u svom eseju upravo pokušavao da uhvati zajednički momente u toj, naoko, heterogenoj teorijskoj građevini.
U osnovi, on kaže, kako je na samom početku XX veka postojala borba između dve suprostavljene pozicije: tela i ideje tj. borba između života i koncepta, koji su uvek bili grupisani oko centralnog problema ljudske subjektivnosti. Ili, kako Badiou kaže: “oko kartezijaskog nasleđa”. Pored ovih suprostavljenih blokova, on smatra da su tokom XX veka postojala četri misaona pokreta koja su presudno uticala na fomiranje glavnog toka Francuske savremene filozofije . Prvi od ova četri bio je tzv. “pogled u nemačku filozofsku tradiciju” . Ovaj pogled je u mnogome definisao Francusku filozofiju i Badiou ga još naziva: “francuskim prisvajanjem nemačke filozofije” u kome ona poprima potpuno novi izgled. U ovoj užasno važnoj operaciji, koja je ostavila trag na čitavoj savremenoj filozofiji i teoriji, jednu od osnovnih uloga imao je ruski emigrant Alexandre Kojev.