Biorazgradivi otpad i kompostiranje

Otpad se danas smatra jednim od vodećih ekoloških problema savremenog sveta. Usled sve veće količine otpada koji nastaje kao rezultat ljudskih delatnosti, jedan od posebnih ciljeva zaštite životne sredine predstavlja pravilno postupanje sa otpadom. Ukoliko se otpadom ne upravlja na adekvatan način, problem otpada mogao bi da bude veliko opterećenje za buduće generacije. Upoznavanje građana sa potrebom adekvatnog upravljanja otpadom je neophodno, jer su građani najveći generatori komunalnog otpada. Prema kriterijumu mesta nastanka otpad delimo na: kućni otpad (komunalni), otpad sa javnih površina, industrijski otpad, građevinski otpad, poljoprivredni otpad, talog i mulj iz otpadnih voda, kanalizacije, septičkih jama i uličnih slivnika. Kućni otpad čine raznovrsni otpadci koji nastaju kao nus proizvod u domaćinstvima, ustanovama, lokalima, prodavnicama i sl. Javlja se u različitim oblicima kao otpad (životinjskog i biljnog porekla), pepeo, papir, krpe, karton, predmeti od gume, drveta, stakla, kože, porculana, nameštaj, bela tehnika itd. Čvrsti otpad predstavlja izvor zagađenja. Otvoreno fermentiranje i raspadanje ostataka hrane pomešane sa ostalim otpadom, stvara, ne samo neprijatan miris koji vetar širi po okolini, nego predstavlja idealne uslove za brzo širenje raznovrsnih zaraznih i patogenih mikroorganizama i virusa. Istovremeno atmosferska voda nekontrolisano prolazi kroz otpatke, otapajući raznovrsne bezopasne, ali i štetne sastojke i odnosi ih i širi životnom sredinom. Ovo predstavlja latentnu opasnost kontaminacije voda koja se nikako ne sme podcenjivati. U savremene tretmane čvrstog otpada spadaju: smanjenje otpada, ponovna upotreba, reciklaža, kompostiranje, proizvodnja energije, spaljivanje, deponovanje. Kompostiranje, kao savremeni vid tretmana čvrstog komunalnog otpada je egzoterman proces biološke oksidacije. U toku kojeg se organski supstrat podvrgava aerobnoj biodegradaciji pod uticajem mikroorganizama u uslovima povećane temperature i vlažnosti. U procesu biodegradacije organski supstrat trpi fizičke, hemijske i biološke transformacije, uz stvaranje stabilnog humifikovano krajnjeg proizvoda. Ovaj proizvod je dragocen za poljoprivredu – kao organsko đubrivo i kao sredstvo koje poboljšava strukturu zemljišta. Kompostirati se mogu:
• Biootpad bogat azotom (50%): ostaci voća i povrća, kore voća i povrća, talog kafe i čaja, pokošena trava, korov i ostaci biljaka iz bašti, uvelo cveće;
• Biootpad bogat ugljenikom (50%): lišće, usitnjeno suvo granje, slama i seno, ostaci kod orezivanja voća i vinove loze, piljevina, iglice četinara.
Cilj ovog rada je da se definišu tehnologije kompostiranja, kao i vrste izvornih materijala (sirovina) za kompostiranje u funkciji zaštite životne sredine.