Društvene grupe

Društvene grupe

1    Uvod

Ogroman društveni razvoj doprineo je ukidanju društvenih jedinica koje su dovoljne same sebi i u kojima se društvena veza odigravala neposrednim kontaktom. Sa razvojem ljudskog društva došlo je do uspostavljanja društvenih veza između vrlo udaljenih delova društva gde nije moguć neposredni kontakt. Društveni i tehnički razvoj i društvena podela rada dovela je do dezintegracije jedinstvene čovekove ličnosti na kompleks različitih uloga i funkcija. Uloge i funkcije čoveka u odnosu sa drugim ljudima su uslov obrazovanja delimičnih veza. Potpune društvene veze su uslov za formiranje društvenih grupa. U različite društvene veze ljudi najčešće stupaju iz potrebe za obavljanjem neke društvene delatnosti na kooperativan način zahvaljujući svom položaju u društvu, poreklu ili interesovanju.
U toku cele istorije čovečanstva ljudi su živeli u kolektivima, većim ili manjim, organizovanim ili neorganizovanim, jednostavno u najrazličitijim društvenim skupinama. Egzistencija ljudi danas je potpuno nemoguća izvan društvene grupe. U prvobitnim zajednicama nalazimo samo horde, a kasnije rodovske, gensovske grupe. Sa razvojem proizvodnih snaga i društvene podele rada stvaraju se nove društvene grupe kao što su: porodica, klasa, seoske i gradske skupine ljudi, administrativne, školske, vojne i druge društvene grupe. Pri rađanju robovlasništva stvaraju se narodne grupe a kasnije pri transformaciji feudalizma u kapitalizam pojavljuju se nacionalne društvene zajednice.
Danas postoji ogroman broj različitih vrsta društvenih grupa, mnogo veći nego u ranijim društveno  ekonomskim formacijama. Problem društvenih grupa danas je do te mere interesantan da se susrećemo sa shvatanjem sociologije kao nauke o društvenim grupama. Takođe se susrećemo sa mišljenjem da treba formirati posebne, specifične sociološke discipline  sociologija grupe. Ovakav stav ima i A. Kivilije kada kaže: “Sociologija je nauka o ljudskim grupama.”

Mogu se izdvojiti dva različita teorijska pristupa društvenim grupama:

1.    Građansko  sociološka teorija
2.    Marksističko  sociološka teorija

1.    Građansko  sociološka teorija je klasno uslovljena. Ona polazi od malih društvenih grupa koje u globalnim društvenim promenama imaju neznatnu društvenu ulogu. U teorijskom pogledu građanska  sociološka misao u osnovi stoji na pozicijama pozitivizma, psihologizma i subjektivizma. Ona naglašava važnost elemenata kao što su odnos zajedništva i cilja, oblik komuniciranja. Ne pominju se fundamentalni osnovi grupe kao što je podela rada.
2.    Marksističko  sociološka teorija samo se delimično bavila problemom društvenih grupa. Akcenat je bio na analizi odnosa čije je razjašnjavanje obezbeđivalo veći uspon u klasnoj borbi. U centru izučavanja bile su klase, klasni odnosi, klasne borbe. Ova teorija bavila se i društvenim grupama kao što su političke partije, birokratija, država i porodica .