Hladni rat

1. UVOD

Rat je organizovani sukob naoružanih ljudi, kao produženje politike država, nacija, klasa sredstvima oružanog nasilja u cilju ostvarivanja određene političke, vladajuće i druge dobiti. Rat je društvena pojava uslovljena i povezana sa pojavom i razvitkom klasnog društva čiji su osnovni zakoni ujedno i opšti zakoni razvitka rata. Osnovni sadržaj rata čini oružana borba, ali se rat ne svodi samo na nju, on je širi, složeniji jer uključuje i druge oblike borbe (političke, vladajuće itd.) koje imaju veliko značenje za pripremu i vođenje rata.
” Rat nije ništa drugo do politika produžena drugim sredstvima ” – Karl von Klausevic
U prvobitnoj zajednici nije bilo ratova, Sukobi između rodova i plemena imala su neka obeležja rata, ali im je suština bila sasvim različita. U tim sukobima nije bilo izdvojene organizacije za vođenje rata, svaki član roda ili plemena je bio ratnik. Ti sukobi su bili zasnovani više na zavisnosti ljudi od prirode, iz potrebe za područjima u kojim se nalazi hrana ili zbog krvne osvete a ne na prisvajanju tuđeg vlasništva ili za pribavljanje radne snage. U tim sukobima nije bilo zarobljenika i iskorištavanja pobeđenih.
Sa razvitkom prvih oblika državnih organizacija javlja se i vojska, kao posebna izdvojena organizacija unutar države zadužena za vođenje rata sa spoljnim neprijateljem ili ovladavanjem otpora unutar države.
Imperijalistički ratovi za kolonije su nasledili ratove predimperijalističkog razdoblja. Potrebe za kolonijama i sirovinama su prerasle nacionalne okvire i pretvorile se u borbu imprijalističkih sila za podelu sveta, novih teritorija, tržišta i izvoz kapitala (špansko-američki rat 1898. godine, rusko-japanski rat 1904. – 1905. godine), što je i uzrokovalo i Prvi svetski rat, koji izbija u uslovima narušene ravnoteže među imperijalističkim državama
Pravni pojam rata je uži od njegovog opšteg pojma.
Rat je oružani sukob između dve ili više država, uzrokovan voljom jedne od njih, uz potrebu prinudnih mera kojom svaka zaraćena snaga pokušava da nametne svoju volju protivniku.
2. HLADNI RAT

Hladni rat (1945-1991.) je sta¬nje na¬dme¬ta¬nja, na¬pe¬to¬sti i su¬ko¬ba izme¬đu vele¬si¬la ¬(praćenih nji¬ho¬vim sa¬te¬li¬ti¬ma unu¬tar in¬te¬re¬snih sfe¬ra sva¬ke od ¬njih), neprijateljski odnos koji je vladao između komunističkih i nekomunističkih zemalja od kraja Drugog svetskog rata do raspada SSSR-a početkom 1990-ih. S jedne strane su bili SSSR i njegovi saveznici, poznati kao Istočni blok. S druge strane su bili SAD i njegovi saveznici, poznati kao Zapadni blok. Taj se odnos zvao Hladni rat zato što nije bilo znatnijeg ratovanja između dve strane. Pojam je prvi upotrebio Bernard Baruh, savetnik američkog predsednika, tokom rasprave u američkom kongresu 1947. godine. Sta¬nje Hladnog rata ka¬ra¬kte¬ri¬še stva¬ra¬nje voj¬no¬po¬li¬ti¬čkih blo¬ko¬va ¬(kao što su bi¬li NA¬TO i ¬Varsšavski ugo¬vor), utr¬ka u na¬o¬ru¬ža¬va¬nju, pre¬tnje globalnim ra¬tom, “de¬le¬gi¬ra¬ni ra¬to¬vi”, ra¬zni obli¬ci uza¬ja-mnog špi¬ju¬ni¬ra¬nja, ekonom¬skog i ¬drugog iscr¬plji¬va¬nja, obostrano nepoverenje, sumnjičavost i nesporazumi. Ponekad se osećala i pretnja Trećeg svetskog rata. SAD je optuživao SSSR za širenje komunizma u svetu, a SSSR je optuživao SAD za imperijalizam i kontrarevolucije.
Korejski rat, Vijetnamski rat i rat SSSR-a protiv Afganistana bili su slučajevi kad je napetost između dve ideologije prerasla u oružani sukob. SAD i SSSR često u njima nisu učestvovali direktno nego kroz naoružavanje drugih zemalja. SAD i SSSR su se najviše takmičili u razvoju naoružanja i razvitku tehnologije. Osim toga, bila je vrlo razvijena špijunaža. Najveća potencijalna opasnost Hladnog rata bilo je nuklearno oružje i njegovo aktiviranje. Za razliku od lokalnih sukoba, strah od nuklearnog oružja pogodio je sve zemlje sveta.
U Evropi se Hladni rat organizovao u dva bloka: savez NATO, koji je više-manje pokrivao Zapadnu Evropu i kojim je dominirao SAD, i Varšavski pakt, koji je pokrivao Istočnu Evropu i kojim je dominirao SSSR. Ta se podela najviše odrazila na Nemačku, pogotovo Berlin. I danas se kao simbol Hladnog rata spominje Berlinski zid, koji je razdvajao Zapadni Berlin (pod kontrolom zemalja iz saveza NATO) od Istočne Nemačke, koja je pripadala Varšavskom paktu.