Javni poredak

U V O D:

Javni poredak je ustanova međunarodnog prava,i pored izraza „javni poredak“ često se koristi naziv „međunarodni javni poredak.Oba izraza vode poreklo iz francuskog prava.Osnovni nedostatak izraza „međunarodni javni poredak“ je u tome što moze  da stvori utisak da se radi o nekoj naddržavnoj ustanovi.
Javni  poredak  je  ustanova  odstupanja  od  normi  medjunarodnog  privatnog  prava  koja  omogucuje da  nadlezni  organ  ne primeni  strano pravo, odnosno  ne  prizna stranu  sudsku  odluku  zbog  toga  sto bi  to  imalo  za  posledicu  povredu  osnovnih  drustvenih vrednosti  priznatih  u domacoj zemlji.
Javni poredak ima da značenja koja su veoma povezana.Pod javnim poretkom se podrazumevaju same osnovne norme domaćeg prava koje se u svakom slučaju moraju zaštititi.Isti termin može da označava I instituciju međunarodnog privatnog prava koja omogućuje da domaći organ ne postupi po upustvu domaće kolizione norme ili ne prizna stranu odluku.
Postoje vrednosti domaćeg pravnog poretka koje se ne mogu žrtvovati.One čine naš javni poredak.Javni poredak Srbije čine pravila pravnog i društvenog poretka od kojih se ne može odstupiti.Može se primeniti strana pravo i ako ono odstupa od domaćeg,ali se ne bih mogla primeniti strana norma koja vređa osnovne domaćeg poretka.
Postoje dva pristupa utvrđivanja javnog poretka:
1)Apstraktna definicija-krug normi koje čine javni poredak jedne države.
2)Enumeraciju normi-koja obuhvata ili, pak nabrajanje domena u kojima imperativne norme predstavljaju automatski deo javnog poretka.
Razliciti pokušaji definisanja javnog poretka nemaju rezultate koji bi mogli kao model i kao orjentir za praksu.Najčešće se ostaje pri formulaciji da se neće priznati strana odluka ako se očito protivi javnom poretku.Takve formulacije su prihvaćene i u Haškim konvencijama.U njima se postavlja pravilo da se primena prava na koje ukazuje koliziona norma moze odbiti samo ako bi strano pravo bilo suprotno javnom poretku.Isti princip slede i kodifikacije međunarodnog privatnog prava,kao što su npr:Austrijski,Mađarski,ex –jugoslovenski zakonici.
Odrediti pojma javnog poretka jednom opštom definijom nije ni malo jednostavan zadatak.Javni poredak ,u svojstvu ustanove međunarodno privatnog prava,možemo shvatiti dvojako:kao skup temeljnih principa društvenog I državnog uređenja jedne zemlje koji moraju biti očuvani,bez obzira na kolizione norme , I kao specifičan institut koji doprinosi ostvarivanju tog zadatka naređujući nadležnom organu da od njih odstupikada se negativne posledice njihove primene ne bi mogle otkloniti.Javni poredak obuhvata pozitivno pravne norme kojima se štite temelnja načela domaćeg pravnog poretka.
Principi javnog poretka se izražavaju najčešće ,kroz prinudne pravne propise.Iz toga proizilazi da javni poredak ima funkciju zaštitne ustanove u sprečavanju unošenja u domaći pravni system institute stranog prava.