Mikrobiološko ispitivanje kvaliteta vode

Mikrobiološko ispitivanje kvaliteta vode
1. Voda – važnost i opšte karakteristike

Voda je najrasprostranjenija materija u prirodi čije su osobine dobro proučene i poznate. Značaj vode je veliki i mnogostruk za cijeli živi svijet, polazeći prije svega od činjenice da je voda uslov života.Čovjek, biljke i životinje ne mogu opstati bez vode; ona je prvi uslov za sve životne procese. Voda je kao uslov života na Zemlji i svih životnih procesa, opšte dobro. Kao ključni ekološki faktor, nezaobilazna je u životu čovjeka i prirodi uopšte. Vodeni bilans je stalan, jer voda neprekidno kruži iz jedne sredine u drugu, iz jednog agregatnog stanja u drugo. Procjenjuje se, da količina vode na Zemlji iznosi oko 1,5 milijardi kubnih kilometara, što znači da Zemlja kao planeta ima velike rezerve vode, ali ne i dovoljno pitke vode. Još prije 700 godina Toma Akvinski je pisao da za osnivanje grada „poslije zdravoga vazduha nema ničega što je tako važno za zdravo mjesto kao što je zdrava voda“. Voda je neophodna za održavanje života uopšte, a posebno je nezamjenljiva u egzistenciji čovjeka. Voda čini 70% od ukupne čovjekove tjelesne težine. Svakom čovjeku su dnevno potrebne znatne količine vode, što u sebi krije velike opasnosti po zdravlje, jer voda predstavlja potencijalni „inkubator“ uzročnika čitavog niza zaraznih bolesti. Među njima su najčešće crijevne zarazne bolesti(trbušni tifus, paratifus, bacilarna i amebna dizenterija, kolera, enterokoliti, itd.). Zdravlje pojedinca i populacije uopšte(posebno onih najosjetljivijih kategorija-mala djeca i stari ljudi) u velikoj mjeri zavisi od uslova koji vladaju u životnoj sredini. Prema tome, po svojim karakteristikama voda za piće, prije svega ne smije biti štetna za zdravlje čovjeka. Procjenjuje se da u svijetu dnevno umire 25000 ljudi, što od nedostatka vode, što od konzumacije zagađene vode.
Za različite svrhe upotrebljavaju se sve tri vrste prirodne vode: atmosferska, površinska i podzemna. Od njih je najčistija atmosferska jer nastaje prirodnom destilacijom. Međutim, ni ona nije potpuno čista. Može se slobodno reći da u prirodi nema potpuno čiste vode. Kao primjese u vodi se mogu nalaziti rastvoreni gasovi ili soli, koloidne supstance i suspendovani materijal a može sadržavati rastvorene ili dispergovane organske supstance ili mikroorganizme. Količina i vrsta primjesa koje se u njoj nalaze zavise od puta kojim se voda kretala. U vodi se najčešće nalaze rastvorene sledeće soli i gasovi: kalcijumove soli(bikarbonat, sulfat, hlorid, nitrat), magnezijumove soli(bikarbonat, sulfat, hlorid, nitrat, fosfat, silikat), željezo(III)-hlorid i željezo(III)-bikarbonat, aluminijumove i manganove soli, ugljen-dioksid, kiseonik, azot, a i mnogi drugi sastojci kao karbonati i fosfati u granicama svoje rastvorljivosti.
Voda, naročito ona za piće mora odgovarati fizičkim, biološkim i hemijskim standardima. Ona treba da je bistra, bezbojna, bez mirisa, treba da je ukusna i ne suviše tvrda, i što je najvažnije, treba da je higijenski ispravna i zdrava jer kao što smo već rekli, vodom se može prenijeti niz crijevnih i drugih zaraznih bolesti. Skoro sve prirodne vode sadrže veliku količinu bakterija. Mutnoća i obojenost vode uglavnom su indikator su njene higijenske neispravnosti i nepogodnosti za piće. Voda može imati neprijatan ukus i miris usljed povećane koncentracije magnezijumovih soli ili soli gvožđa, zatim usljed prisustva hlora, nekih fenolnih i nefenolnih jedinjenja, kao i od nekih vrsta algi. Voda za piće ne smije sadržavati organske primjese jer je u tom slučaju pogodna za razvitak bakterija i klica. Ona naročito ne smije sadržavati organske supstance animalnog porijekla, živih patogenih organizama i parazita kao i nekih otrovnih i štetnih supstanci.

2. Mikrobiološki aspekti u kontroli kvaliteta voda

Globalno gledajući, vodu možemo posmatrati kao hranu i kao prirodni resurs. Sa tog aspekta nije svedno da li govorimo o kvalitetu vode koja služi za snadbjevanje stanovništva – kao voda za piće i proizvodnju životnih namirnica, ili o kvalitetu vode prirodnih, površinskih (rijeke, kanali, jezera, akumulacije) ili podzemnih resursa voda. I u jednom i u drugom slučaju mikrobiološki kvalitet vode je od posebnog interesa i značaja.
Iz tog razloga, kada govorimo o kvalitetu, posebno o kvalitetu vode sa mikrobiološkog aspekta i uopšte o upravljanju kvalitetom voda, moramo širok pojam vode razmatrati odvojeno: voda – kao hrana, odnosno voda za piće, i voda – kao resurs, odcosno voda prirodnih ambijentalnih sistema..