Organizacija i tehnika poslovanja T.A. “AERODROMTURS“ saosvrtom na njen doprinos u razvoju turizma u Nišu

UVOD

“ Turizam je skup pojava i odnosa što nastaju usled putovanja i boravka stranaca u nekom mestu, ukoliko pri tom oni ne obavljaju lukritivnu delatnost“.

Turizam u savremenon svetu ima izuzetnu ulogu, kako u ekonomskom, tako i u socijalnom pogledu. Putovanja i boravak turista donose velike prihode, pri čemu se ne gube niti otuđuju postojeća prirodna i društvena bogatstva, kao što se to dešava u mnogim drugim privrednim delatnostima i granama.

Turizam ima i važnu društvenu funkciju, pošto u velikoj meri doprinosi zdravlju stanovnistva, povećanju produktivnosti rada, širenju obrazovnih horizonata i zbližavanju ljudi iz različitih predela i država.
U poslednje četri decenije prošlog veka turizam dobija masovni karakter, bilo da su u pitanju međunarodna ili domaća turistička kretanja.

Prosečna godišnja stopa rasta turističkog prometa u periodu 1950 – 1990. godina iznosila je 7,30 %, a turističke potrošnje 12,70 %. Tendencija rasta nastavljena je i u sledećih 10 godina sa prosečnom godišnjom stopom rasta od 4,30 % i potrošnje od 6.20%. Na bazi ovako dinamičnog kretanja vidi se da je u 2.000-oj godini u međunarodnom turizmu učestvovalo 687 miliona turista, a njihova potrošnja iznosila je 473 milijardi američkih dolara, pri tome neračunati izdatke za prevoz. Ako bi smo i to uključili procenuje se da je ukupna turistička potrošnja bila oko 560 milijardi dolara, odnosno 512,5 milijardi EUR-a. Stagnacija koja se javila 2001-2003. godine pod dejstvom faktora vanekonomske prirode, međunarodni turizam je u 2003-oj godini zabeležio broj od oko 694 miliona turista. Izuzetno dobri  rezultati zabeleženi su u 2004-oj godini sa rastom od 10.70 % što daje 763 miliona stranih turista i potrošnju od 622 miljarde USD, bez saobraćajnih usluga, što je za 18.50 % više u odnosu na 2003. godinu.

Evropa je u 2000. bila daleko najrazvijeniji turistički region u svetu. Učestvovala je sa 49.20 % u raspodeli ukupnog svetskog prihoda od turizma (oko 233 milijardi USD), uz učešće od 57.1 % prometa na svetskom nivou.

Drugi po značaju je region Severne i Južne Amerike sa 28.0 % učešća u raspodeli prihoda i 18.6 %  učešća u svetskom prometu. Sledi region Istočne Azije i Pacifika sa 17% učešća u prihodima i sa 15.9 % u prometu. Ostali regioni imaju znatno manji procenat učešća.

Austrija u svetu zauzima prvo mesto kada se radi o prihodima po glavi stanovnika iz međunarodnog turizma, a na drugom mestu je kao središte turizma i na mestu broj 10 kao turistička destinacija

Predhodna Jugoslavija je 1990. godine imala važno mesto u međunarodnom turizmu. Nalazila se u grupi 25 turistički najrazvijenijih zemalja sveta, sa 8 miliona stranih turista u toj godini, koji su potrošili preko 3 milijardi US dolara.

 Turistički resursi Niša i okoline

Niš je jedan od najstarijih gradova na Balkanu i smešten je u niškoj kotlini na jugozapadu Srbije. Često ga nazivaju kapijom istoka i zapada jer se nalazi na raskrsnici najvažnijih balkanskih i evropskih saobraćajnih pravaca. Takozvani „Moravski pravac“, dolinom Južne morave Vardara, povezuje srednju i zapadnu Evropu sa Grčkom i Egejskim morem i dalje sa Bliskim Istokom. „Nišavski pravac“, dolinom reke Nišave, povezuje Evropu sa Turskom, Malom Azijom i Bliskim Istokom. Treći „transbalkanski pravac“, povezuje Istočnu Evropu sa Jadranskim morem. Ovakva pozicija Niša doprinela je da njegova istorija nosi obeležja i tragove kultura mnogih naroda od praistorije do danas.
Otkrića na lokalitetima Bubanj i Humska Čuka ukazuju na naseljenost niškog područja od neolita i ranog bronzanog doba. U predrimskom periodu okolinu Niša naseljavala su plemena Ilira, Tračana i Kelta. Predpostavlja se da su ime Naisus sa značenjem „Vilin grad“, gradu dali Kelti prema paganskom verovanju da na reci na kojoj leži žive vile.
Savremeni razvoj Niša počinje 1878. godine, oslobođenjem od Turaka, kada postaje druga prestonica savremene Srbije.
Prvi voz stigao je u Niš, 1884. godine. Mnoga poznata imena su kroz Niš proputovala “Orijent-ekspresom”, među kojima i čuvena spisateljica uzbudljivih romana Agata Kristi, inspirisana atmosferom ovog najzanimljivijeg evropskog voza. Pred Prvi svetski rat, u gradu se “odomaćio” i prvi automobil.
Prvi, vojni, aerodrom u Nišu, izgrađen je 1912. godine. Postojeći, civilni, aerodrom, posle razaranja u NATO bombardovanju 1999, obnovljen je pre kraja 2003. godine.