Vrste usluga u okviru logističkih centara

Uvod

Logistika kao relativno nova naučna disciplina svojom metodologijom optimizacije i organizacije racionalnog kretanja materijalnih (tereta) i pratećih tokova (informacionih, finansijskih i uslužnih) omogućuje povećanje efikasnosti tih tokova, smanjene troškova, veće zadovoljenje korisnika i stvaranje dodatne vrijednosti kao osnove konkurentske prednosti. Cilj ovog seminarskog rada je upoznati se sa osnovnim pojmovima koji se vežu za logističke centre, osnovne usluge koje se vrše u logističkim centrima i njihovo organizovanje. Još od sedamdesetih godina prošlog vijeka ukazivano je na višestruko značenje logističke usluge kao aktivnosti preduzeća vezane za isporuku proizvoda i opsluživanje klijenata. Na današnjem tržištu, koje je karakteristično po konkurentnosti proizvoda, odgovarajuća logistička usluga može da obezbjedi adekvatno tržišno učešće proizvoda i preduzeća odnosno zadržavanje postojećih i pridobijanje novih kupaca.

2. Logistički centri

Robni terminali i robno-transportni centri – logistički centri predstavljaju jednu od najbitnijih komponenti logističkih mreža. Realizacija robnih tokova u urbanim, regionalnim, nacionalnim i internacionalnim prostorima nezamisliva je bez nekog oblika robnog terminala, odnosno logističkog centra. Postoje različiti tipovi logističkih mreža sa različitim brojem i strukturom logističkih centara. Logistički centri se razlikuju po makro i mikro lokacijskom položaju, strukturi funkcija i podsistema, stepenu razvijenosti, organizaciji i tehnologiji, ali je svima zajedničko da objedinjuju različite podsisteme i pružaju kompleksne logističke usluge. Veliki broj pojmova opisuje mjesta na kojima dolazi do najznačajnijih transformacija robnih tokova. U našoj i svjetskoj literaturi i praksi sreću se različiti nazivi za logističke centre:
 Robni terminal,
 Teretni terminal,
 Robno-distributivni centar,
 Distributivni centar,
 Robno-transportni centar,
 Logistički centar,
 Logistički park,
 Logistička platforma,
 Logistička zona,
 Teretno selo,
 City logistički terminal,
 Intermodalni terminal,
 Kontejnerski terminal itd.

U robnim terminalima čija je osnovna funkcija povezivanje tokova makro i mikro distribucije, logistička funkcija podsustava (transporta, skladištenja, pakiranja, itd.) leži u transformaciji tokova. Sve vrste transformacija robnih tokova mogu se odvijati u terminalima, ali se posebno mora naglasiti funkcija transformacije i povezivanja transportnih tokova. [2]
3. Vrste usluga u okviru logističkih centara

U okviru logističkog centra mogu se efikasno i racionalno organizovati razne usluge iz sistema logistike, koje mogu da doprinesu uspješnijem poslovanju organizatorima logističkih centara i privredi. Zavisno od potreba preduzeća, gradova, opština, čitavih regiona, moguće je, putem logističkih centara pored ostalih, organizovati logističke usluge ili grupe usluga, kao što su:

• transport s odvozom ili dovozom ili bez njih,
• skladištenje,
• pakovanje, priprema tovarnih transportnih jedinica,
• utovar, istovar, pretovar,
• špedicija,
• dorada, prerada i obrada i sl. [1]

3.1. Transport

Transport robe predstavlja izuzetno važnu ali i vrlo rizičnu kariku logističkog lanca. Najveći procenat oštećenja robe se događa za vrijeme transporta. Cilj transporta je da se roba preveze od proizvođača do potrošača bez oštećenja, u dogovoreno vrijeme sa što manjom cijenom koštanja samog prevoza. Zadatak u oblasti transporta se sastoji u racionalnom korišćenju transportnih sredstava. U ovom smislu sama ambalaža treba da bude što manje težine, da bude oblikovana i dimenzionisana na način koji će omogućiti racionalno korišćenje zapremine transportnog sredstva.

Manipulacija predstavlja neizbježnu aktivnost u logističkom procesu, kojom se okončava stanje mirovanja i otpočinje proces transporta robe i obrnuto. Da li će manipulacija uopšte biti moguća, a naročito da li će biti racionalna zavisi od pakovanja robe. Putem odgovarajućeg pakovanja roba mora da bude komponovana (ili dekomponovana) u takve jedinice, koje svojim dimenzijama i svojim oblikom omogućuju manipulaciju, odnosno upotrebu pomoćnih tehničkih sredstava kao što su palete i kontejneri. Ukoliko je predviđena ručna manipulacija robom, ambalaža mora biti podešena za hvatanje rukom (npr. hvataljke ili rupe na kartonskim kutijama). Put proizvoda do potrošača je dug i nije rijedak slučaj da proizvod na putu promijeni nekoliko transportnih sredstava pa i skladišta.[7]