Alkoholizam

Uvod

U vremenu u kom živimo, pred čovjeka se postavljaju mnogobrojni izbori, a na njemu je da napravi odabir i preuzme odgovornost za svoj izbor. Povećan broj bolesti zavisnosti, kao i broj ljudi koji postaju zavisni od stvari za koje se prije nekoliko decenija smatralo da je nemoguće postati od njih zavistan, svjedoče o tome koliko je ponekad teško napraviti pravi izbor, a posebno preuzeti odgovornost za njega.
Alkoholizam i narkomanija su problemi sa kojima čovječanstvo vodi bitku već prilično dugo. Međutim, ovo nisu sve pošasti koje mogu zadesiti čoveka kada je reč o zavisnosti. Sada je tu čitav spektar stvari od kojih ljudi postanu zavisni, a neke od njih su zavisnost od računara/interneta/video igrica, zavisnost od kockanja, seksa, vježbanja, rada, kupovine, a ”sitne” zavisnosti kojima smo svi skloni (kao što su zavisnost od nikotina/pušenja, kofeina/kafe, čokolade…) dodatno komplikuju pitanje granice – kakvo ponašanje proglašavamo zavisničkim?
Klasifikacija mentalnih poremećaja i poremećaja ponašanja zavisnost definiše kao ”skup fizioloških, bihejvioralnih i kognitivnih fenomena kod kojih upotreba neke supstance ili grupe supstanci za osobu ima veći značaj nego drugi obrasci ponašanja koji su ranije imali veću vrijednost.” Iako se definicija inicijalno odnosila na zloupotrebu droge i alkohola, ona danas važi i za druga zavisnička ponašanja koja smo spomenuli. Glavna opisna karakteristika zavisničkog sindroma jeste snažna žudnja usmjerena ka objektu zavisnosti.

Alkoholizam
Alkoholizam je jedna od najrasprostranjenijih bolesti zavisnosti, odnosno toksikomanija. Po pravilu alkoholizam je psihogenog porijekla ali uz znatan uticaj situacionih faktora zbog čega je ranije smatran porokom a ne bolešću. Ispoljava se kao gubitak sposobnosti uzdržavanja od prekomjerne upotrebe alkohola, što dovodi do zavisnosti, narušavanja psihičkog i fizičkog zdravlja i socijalnih odnosa. Po rasprostranjenosti i štetnim posledicama po zdravlje, alkoholizam je odmah posle bolesti kardiovaskularnog sistema i malignih oboljenja. Zbog navedenih razloga u većini zemalja je obuhvaćen zdravstvenim osiguranjem kao bolest zavisnosti. Češći je kod muškaraca, ali ga i žene više skrivaju. Od ukupnog broja stanovništva, smatra se da je alkoholičara nekih od 2-3% cjelokupne populacije. Lečenje može biti fiziološko (ljekovima poput antabusa), psihološko (terapijom i rehabilitacijom) i/ili socijalno grupnom terapijom. Porodična terapija, za koju se socijalni radnici mogu obučiti, najefikasniji je način liječenja. Prolongirana konzumacija alkohola i njegove posledice osjećaju, osim samih zavisnika i njihove porodice i šira okolina. Smatra se da u okruženju svakog alkoholičara, pati i ispaštaju barem još tri osobe (fizički, psihički, socijalno, ekonomski, moralno itd
Definisanje alkoholizma
Alkohomanija podrazumeva skup fizioloških, behejvioralnih, i kognitivnih fenomena kod kojih konzumacija alkohola, za osobu dobija veći značaj u odnosu na standardne obrasce ponašanja. Glavna karakteristika alkohomanije je neodoljiva želja za ponovnim konzumiranjem alkohola. 1972. godine, Svetska zdravstvena organizacija definisala je alkoholizam kao bolest i prema toj definiciji: „Alkoholizam je bolest, a alkoholičar je bolesnik kod koga se zbog prekomjerne i dugotrajne upotrebe alkoholnih pića pojavljuje psihička i fizička zavisnost, zdravstveni problemi, porodični i društveni poremećaji“. Medicinska definicija Bladimira Despotovića ovaj pojam definiše na sledeći način: “Alkoholizam je hronična, progresivna bolest, recidivantnog karaktera, koju karakteriše želja za pijenjem alkoholnih pića u cilju postizanja zadovoljstva. U razvojnoj fazi bolesti obavezno nastaju tjelesna i duševna oštećenja, koja su posredno ili neposredno posledice uzimanja alkohola. Progresivna deterioracija ličnosti je glavna karakteristika ove bolesti”. Danas možemo izdvojiti veliki broj definicija alkoholizma, ali sve više preovladava mišljenje da se ne može dati jedna primjenjiva definicija alkoholizma, jer je alkoholizam multifaktorijalno uslovljen, multidimenzionalni biološko-psiho-socijalni poremećaj koji nastaje na bazi mnogih interakcija između individualnih faktora (biološko-psiholoških) i faktora sredine (psiholoških, socijalnih, kulturnih, ekonomskih i dr.) koje je često teško identifikovati, odnosno utvrditi način i stepen njihove participacije u nastanku alkoholne bolesti.