Pojam ugrožavanja bezbednosti

UVOD
Opšti princip definisanja sistema bezbjednosti, kao oblika zaštitnog organizovanja društva koji je opredljeljen politikom zaštite zahtjeva odgovor na pitanje : od koga i od čega treba štititi društvo i u kom pravcu treba usmjeriti i razvijati bezbjednosno zaštitnu djelatnost. Odgovor na to pitanje podrazumjeva objašnjenje izvora(uzroka korjena) društveno štetnih i opasnih pojava čija se suština manifestuje u spoljnjem svijetu, preko različitih oblika ugrožavanja.
Ugrožavanje je zajedničko ime za niz povezanih manifestacija, pojava, procesa, oblika i njihovih izvora(uzroka, korjena) nastanka. Ugrožavanje ispoljava uticaj na sve društvene procese, pa je praktično nemoguće u okviru jedne naučne discipline utvrditi teoijsko metodološke stavove o svim mogućim aspektima ugrožavanja.
U formalnom smislu pod pojmom ugrožavanja se podrazumjeva društvena pojava koja kao određeni događaj ili ponašanje trajnijeg karaktera u društvenom životu koji izaziva neku negativnu posljedicu. Bez određivanja društvenog značaja i sadržaja ponašanja, odnosno materijalnog pojma, ne može se odrediti suština, karakteristike i sadržaj ugrožavanja. Različiti pokušaji određivanja suštine polaze od sadržaja vrijednosti koja se ugrožava, pa se suština ugrožavanja određuje sa stanovišta povrede morala jednog društva, kolektivnih osjećanja, civilizacijskih tekovina itd. Najviše pristalica ima teorija koja pojam ugrožavanja određuje polazeći od ciljeva i zadataka savremenog. Za potrebe sistema bezbjednosti najcjelishodnije je određenje ugrožavanja kao opasnosti.
Analizirajući već navedeno važno je reći da će sadržina ovog seminarskog rada u narednim djelovima detaljnije obraćuje teme počevši od detaljnijeg objašnjenja ugrožavanja bezbjednosti preko izvora i nosioca ugrožavanja, oblika, vidova, objekata i na kraju samih posljedica ugrožavanja bezbjednosti kao i povratnog dejstva

2. POJAM UGROŽAVANjA BEZBJEDNOSTI

Ugrožavanje bezbjednosti se u raznim naukama i sferama prirode i društvene stvarnosti tumači različito i određuje. U sociološkom i kriminološkom smislu, pojave nebezbjednosti ljudskog porijekla određuju se kao socijalne devijacije, zločini i delinkvencija. Socijalne devijacije podrazumjevaju ponašanje ljudi koje u značajnijoj mjeri odstupa od društvenih normi i izaziva neodobravanje. Dalje, zločin je pojedinačno kriminalno ponašanje kojim se krši krivični zakon i a manifestuje se činjenjem ili nečinjenjem. Najzad, delinkvencija je ukupnost u pravnom poretku zabranjenih djela u koje ubrajamo krivična djela, prekršaje, privredne prestupe i disciplinske krivice.
Krivično djelo je protupravno djelo koje je zakonom propisano kao krivično djelo, čija su obilježja propisana zakonom i za koje je zakonom propisana krivičnopravna sankcija. Nema krivičnog djela ukoliko je isključena krivica ili protivpravnost, iako postoje sva obilježja krivičnog dela određena zakonom. Može se izvršiti činjenjem ( preduzimanjem radnje koja je zabranjena i proizvodi štetnu posledicu) i ili nečinjenjem ( propuštanjem dase preduzme određeno činjenje na koje obavezuje zakon. Nečinjenjem može biti učinjeno i krivično djelo koje je zakonom određeno kao činjenje, ukoliko je učinilac propuštanjem dužnog činjenja ostvario obilježja tog krivičnog djela.
Prateći svjetske trendove u krivičnom pravu, u Bosni i Hercegovini je donošenje novog Krivičnog zakona, prevaziđen tradicionalan pristup po kojem samo fizičko lice može da bude samo krivično odgovorno.Prekršaji su povrede javnog poretka utvrđene zakonom ili drugim propisima, za koje su propisane prekršajne kazne i zaštitne mjere. Reč je o pojavama koje su društveno štetne jer remete određenu društvenu disciplinu. Njima se ugrožava javna bezbjednost, odnosno bezbjednost pojedinca, bezbjednost društva i, u određenoj mjeri bezbjednost države dok izvršilac prekršaja može da bude fizičko lice, pravno lice ili odgovorno lice u pravnom licu.
Privredni prestupi su društveno štetne povrede propisa o privrednom i finansijskom poslovanju koje su prouzrokovale ili su mogle prouzrokovati teže posledice, a propisom nadležnog organa inkriminisani su kao privredni prestupi. Izvršilac privrednih prestupa može da bude pravno lice i odgovorno lice u pravnom licu. Njima se ugrožava ekonomska bezbjednost zemlje, odnosno privredni i finansijski odnosi nacionalnih i nadnacionalnih subjekata, a posredno i egzistencijalna bezbjednost ljudi.