Priroda zemljišnog humusa, sinteza humusnih materija, značaj humusa za plodnost zemljišta, azot, fosfor, sumpor kao organski deo zemljišta

PRIRODA ZEMLJIŠNOG HUMUSA

“Humus je rezervoar hranjivih materija zemljišta, ali i materija koje utiču na povoljne vodne, fizičke i toplotne osobine zemljišta što pruža optimalne uslove za biljku. Smanjenjem sadržaja humusa nastaje smanjenje prinosa gajenih kultura“.

Organska materija zemljišta može biti podeljena u sledeće grupe:

• Sveži i nepotpuni razloženi biljni i životinjski ostaci ostaci;
• Humus.

Humus se takođe deli na dve grupe: a) specifične humusne materije i b) proizvodi dubljeg razlaganja organskih ostataka, zajedno sa proizvodima resinteze koji nastaju delovanjem mikroorganizama.
Proizvodi razlaganja i resinteze su organska jedinjenja individualne prirode, poznata u organskoj hemiji (belančevine i aminokiseline, ugljeni hidrati i njihovi derivati, masti, voskovi, smole i dr.). Među nespecifičnim materijama zemljišnog humusa nađena su i razna druga jedinjenja: niskomolekularne organske kiseline (neisparljive i isparljive), poliuronske kiseline i njihovi derivati – aminošećeri, glukozidi, polifenoli, biološki aktivne materije kao što su fermenti, vitamini, antibiotici. Većina njih prisutna je u zemljištu u veoma malim količinama. Međutim, bez obzira na mali sadržaj u zemljištu, mnoge od tih materija imaju važnu ulogu u zemljišnim procesima (raspadanju minerala, premeštanju nekih hemijskih elemanata po profilu zemljišta, obrazovanju strukture zemljišta), kao i u metabolizmu elemenata u biljkama.
U ukupnoj masi organska jedinjenja individualne prirode čine približno 10-15% ukupne rezerve humusa u zemljištu. Osnovnu masu organske materije zemljišta (85-90%) čini njen specifični deo – specifične humusne materije.
Specifične humusne materije se sastoje iz niza visokomolekularnih jedinjenja koja imaju karakter kiselina. Njihov veći deo nalazi se povezan na razne načine sa mineralnim delom zemljišta. Njihovo izdvajanje iz zemljišta i razdvajanje vrši se pomoću raznih rastvarača koji raskidaju tu vezu. Prethodno se zemljište oslobađa od kalcijuma obradom sa H2SO4 – dekalcinira se.