Prava privrednih drustava

1.    UVOD Pravo privrednih društava je relativno mlada grana prava koja sadrži pravne norme kojima se reguliše pravni položaj, odnosno status, privrednih društava. Pravo privrednih društava ne izučava sva društva već samo ona društva koja imaju privredno – pravni dobitni karakter. Predmet ove grane prava nisu javno pravne zajednice i privatno pravne zajednice koje nemaju dobitni – privredni karatkter (npr. Udruženja građana i sl.). Pravo privrednih društava ne obuhvata ni pravne norme koje regulišu status drugih privrednih subjekata koji po svom karakteru nisu privredna društva iako su zajednice dobitnog karaktera (banke, preduzetnici, zadruge, berze, osiguravajuće organizacije). U okviru prava privrednih društava moguće je govoriti o opštem i posebnom delu. Opšti deo obuhvata zajednička pravila za privredna društva, a posebni deo sadrži pravila karakteristična za pojedine tipove privrednih društava. Pravo privrednih društava se razvilo razvojem trgovačkih društava i trgovačkog prava u svetu kao posebno pravo trgovca na osnovama rimskog privatnog prava koje se kasnije dopunjavalo i dograđivalo. Tako su prve kodifikacije trgovačkog prava, a time i trgovačkih privrednih društava, izvršene u Francuskoj (Francuski trgovački zakonik iz 1807. godine) i Nemačkoj (Opšti nemački trgovački zakonik iz 1861. i sada važeči Trgovački zakonik Nemačke iz 1897. godine). Na prostorima naših država primenjuju se zakoni drugih zemalja ili zakoni napisani po njihovom uzoru. Tako Srbija donosi svoj Trgovački zakonik 1860. godine po uzoru na francuski trgovački zakon. Posle Drugog svetskog rata privredna društva gube svoj subjektivitet sve do 1988. godine kada se donošenjem Zakona o preduzećima 1988. i 1996. godine i Zakona o privrednim društvima 2004. godine. sačinjenog prema najboljim evropskim principima vrši harmonizacija prava privrednih društava u okviru Evropske unije.     2.    POJAM PRIVREDNOG DRUŠTAVA Prema odredbama našeg Zakona o privrednim društvima Privredno društvo je pravno lice koje osnivaju osnivačkim aktom pravna i/ili fizička lica radi obavljanja delatnosti u culju sticanja dobiti. Ovakva definicija sadrži nekoliko bitnih dokumenata koje određuju pojam privrednog društva:

1.    Pravni subjektivitet, 2.    Ugovorni karakter, 3.    Zajednica više lica privatno pravnog karaktera, 4.    Obavljanje dozvoljene delatnosti, 5.    Cilj sticanja dobiti

1.    Privredno društvo po našem pravu ima svoj poseban pravni subjektivitet nezavisan  od pravnog subjektiviteta njegovog osnivača. Taj subjektivitet im obezbeđuje sopstvenu pravnu i poslovnu sposobnost. Tako može sticati prava i preduzimati obaveze, imati svoju imovinu, biti stranka u sporu i sl. Pravni subjektivitet privredno društvo stiče upisom u registar kojim se uređuje registracija privrednih subjekata (Agencija za privredne registre). 2.    Privredno društvo osniva se osnivačkim aktom koji ima formu ugovora o osnivanju ako ga osniva više osnivača ili odluke o osnivanju ako ga osniva jedan osnivač. Ugovor, odnosno osnivački akt privrednog društva ima sadržinu utvrđenu zakonom za tu formu, i njega potpisuju osnivači, čiji potpisi se overavaju.