Savremeni novac i vrste novca

1.UVOD

     Savremeni novac  

Nastanak i razvoj novca počinje onog trenutka kada su nastali i društveni odnosi.Razvojem društva i robne proizvodnje dolazi do viška roba i proizvoda, čime dolazi do potrebe da ta roba dobija odredjenu vrijednost. Jednom robom se plaćala druga roba a takva roba kojom se mogao platiti bilo koja druga roba je novac.To se naziva pojedinačni ili jednostavni oblik vrijednosti. Novac je,dakle,društveno-ekonomska kategorija čija je funkcija da pokazuje koliko je razvijeno jedno društvo.Novac je svojevrsna roba za koju se može kupiti svaka druga roba.Uobičajena definicija novca kaže da je novac sredstvo razmjene,obračunska jedinica i spremnik vrijednosti.

Razvojem privrede,polako dolazi do tzv. proširenog oblika vrijednosti,jer dolazi do toga da neki proizvodi se više traži od drugih proizvoda.Tek kada se jedan proizvod počeo izdvajati iz robnog svijeta i počeo da izražava vrijednost drugih roba,tada se razvija novi oblik prometne vrijednosti.Znači,simbolički novac prelazi u metalni novac.Metalni novac je imao svoje prednosti jer je mogao da se lakše prenosi.Zlato i srebro su bili dugo u opticaju.Poslije metalnog novca dolazi papirni novac.Radi bržeg i lakšeg prenošenja uspostavilo se da je praktičniji za plaćanje pa zbog toga ima dugu istoriju.Tada se razvija i nastaje novčani oblik vrijednosti.Roba tada dobija karakteristike novca i preko nje su izražene vrijednosti svih ostalih roba.Tada nastaje novac.Takva roba dobija društvenu funkciju,igra ulogu opšteg ekvivalenta,postaje „sveta roba“.

Novac je društveno-ekonomska kategorija koja je u svom dugom evolucionom procesu najuže vezana za razvoj proizvodnih snaga, robnu proizvodnju i podjelu rada – dakle za razvoj društva u cjelini. On je osnova monetarnog sistema svake privrede. Novac je sve ono što služi kao opšte prihvaćeno sredstvo razmjene – odnosno sredstvo plaćanja. Novac je imovina koja se uobičajeno koristi prilikom nabavke roba i usluga. U prvoj fazi naturalne privrede i razmjene dobara prometna vrijednost se odvijala na principu razmjene roba za robu. To je bila primitivna robna razmjena –trampa