Tehnologija tečnih lekovitih preparata koji se izraćuju sterilizacijom-injekcije

 
1. DEFINICIJA FARMACEUTSKIH PREPARATA I NjIHOVA KLASIFIKACIJA
1.1 Pojam farmaceutskih preparata

To je nauka koja se bavi proučavanjem tehnologije izrade lekova i farmaceutskih preparata kako u apoteci tako i u farmaceutskoj industriji. Lekoviti preparati – farmaceutski preparati su sredstva za koje je naučnim metodama dokazano da se u određenim količinama i na određeni način mogu upotrebiti radi otklanjanja, suzbijanja i lečenja bolesti. Sredstva za proizvodnju lekova bile su apoteke, a kasnije i laboratorije u manastirima. Značajni napredak proizvodnje lekova ostvaren je od XVI do IX veka kada se iz lekovitih biljaka uspela izolovati lekovita supstanca.
Pod lekom se podrazumevaju prirodne i sintetičke supstance koje se zbog svoje delotvornosti primenjuju u lečenju bolesti. Pojam lek je vrlo teško razgraničiti od pojma otrova jer ista supstanca, pod različitim uslovima može delovati i kao lek i kao otrov. To, pre svega, zavisi od upotrebljene količine, načina unošenja i trenutnog stanja organizma. Šta više, i pojedini sastojci hrane deluju pod izvesnim uslovima kao lek, odnosno otrov. Obična kuhinjska so (natrijum-hlorid), neophodan je sastojak hrane. U izvesnim stanjima, koja karakterišu poremećaj metabolizma vode i elektrolita, kuhinjska so služi kao dragocen lek. Kada se u organizmu pojave otoci zbog unošenja veće količine soli u hrani, povećava se nakupljanje vode u toksičnoj dozi. U prošlosti su se kao lekovita sredstva upotrebljavale isključivo droge, sirove grubo prečišćene materije biljnog, životinjskog ili mineralnog porekla.

Droge. Znatan broj biljnih droga ima veliki značaj ne samo u narodnoj medicini, nego i u naučnoj medicini. Kod droge najčešće se koriste delovi biljke koji sadrže najveći procenat delujućih materija. To mogu biti: koren, list, cvet i biljni produkti, kao što su smola, ulje, skrob…
Droge životinjskog porekla danas se retko koriste. Međutim, životinjski produkti predstavljaju važan polazni materijal za dobijanje nekih enzimskih aktivnih supstanci.
Upotreba prirodnih minerala zamenjena je primenom odgovarajućih hemijskih supstanci.
Aktivni principi. Lekovita moć droga zavisi od sastojaka koji imaju lekovito dejstvo. Ovi sastojci nazivaju se aktivni ili delujući principi. Iz većine lekovitih droga izdvojeni su najvažniji aktivni principi u čistom hemijskom stanju. Oni su sposobniji od droga i imaju konstantne fizičke i hemijske osobine i mogu se po nekim zajedničkim osobinama svrstati u nekoliko većih grupa (alkaloidi, etarska ulja, saponini). Važnu grupu aktivnih supstanci čine produkti organizma koji žive u zemlji i vazduhu. Ove supstance ubijaju patogene biljke i sprečavaju njihovo razmnožavanje.
Sintetski lekovi. Sintetskim putem dobijaju se mnoge prirodne supstance, kao što su: vitamini, hormoni i neki antibiotici. Veliki broj sintetskih lekova predstavljaju potpuno nove supstance koje nemaju uzor u prirodi. Manji broj lekova se dobija genetskim inženjeringom. Važnu grupu aktivnih supstanci čine produkti gljivica i mikroorganizama koji žive u zemlji i vazduhu. Ove supstance ubijaju patogene bakterije ili sprečavaju njihovo razmnožavanje. Poznato je da se lekovita supstanca ili više lekovitih supstanci obično ne uzima sama nego u kombinaciji sa pomoćnim materijama koje omogućuju izradu konačnog oblika za pripremu preparata (farmaceutskog oblika ili lekovitog preparata).

Lekoviti preparat je kombinacija:

• Lekovite ili lekovitih supstanci,
• Pomoćnih materija,
• Zapakovan u određenu ambalažu,
• Pravilno označen,
• Proizveden dokazanim postupcima,
• Kvaliteta koji odgovara unapred utvrđenoj specifikaciji.

Lekovita i pomoćna sredstva koja se koriste u izradi lekovitih preparata moraju odgovarati propisima Farmakopeje ili drugim važnim propisima ukoliko Farmakopejom nisu predviđeni.