Timska nastava

1. Uvod

Nastava možemo definisati kao planirani odgojno- obrazovni proces, temeljni dio školskog rada, u kome se provodi odgoj i obrazovanje učenika prema utvrđenom nastavnom planu i programu. Timska nastava 60-tih godina prelazi iz SAD u Evropu. Osnovno obilježje da se nastava shvaća kao timski rad, tj. rad u kojemu vlada duh suradnje i nadopunjavanja, a ne natjecanja, gdje svi članovi prema mogućnostima imaju svoj udio. Osnovu timskog rada čine projekti, pa se ova nastava naziva još i “projekt metoda”.
Bitna obeležja:
1. Nastavnici: Postoje dva ili više nastavnika koji planiraju i izvode nastavu, a u okvu tima nastavnici rade ono za što su najkompetentniji.
2. Učenici: Grupe učenika nisu stalne, već su sastavljene od učenika više odjela istog razreda, odnosno više odjela više razreda. Dakle formiranje grupa je fleksibilno. One mogu varirati s obzirom na sadržaj (grupe koje se bave npr. fizikom, ili umjetnošću, ili dr.)
3. Odnosi sudionika: Timska nastava ide u susret potrebama učenika, pa zato u planiranju, izvođenju i valorizaciji kao partneri sudjeluju nastavnici i učenici. Ovdje vlada duh suradnje i razumijevanja, te osobna inicijativa.
Proces nastave: rad se odvija na tri razine:
Pripreme: Planiranje timske nastave vrši se prije početka školske godine odabirom tema pogodnih za taj oblik rada, gdje interdiscipliniranost dolazi do izražaja i gdje postoje mogućnosti grupnog i individualnog rada učenika. Sastavni dio pripreme je formiranje timova i određivanje radne dinamike.
1. Velike grupe: Velika grupa može obuhvaćati više odjeljenja, a frontalnim radom se obrađuju lakši, opći sadržaji, za sve zajednički.
2. Podjela u manje grupe: Sastavljaju se manje grupe (10-15) na osnovi specifičnih pitanja koja članove neke grupe zanimaju više od ostalih. Ovdje se provodi daljnji rad,koji se izvodi u obliku rasprava, diskusija, terenskih istraživanja i sl., gdje učenik stječe ona znanja i iskustva koja frontalno ili individualno ne bi mogao. Udio pojedinca primjeren je njegovim mogućnostima i interesima.
3. Samostalan rad: Individualni rad vezan je uz rad u grupi jer pojedinac traži i nalazi rješenja na pitanja koja su relevantna za čitavu grupu.
Težište rada je na učeniku jer je on taj koji mora steći određena iskustva i razviti sposobnosti kritičkog znanstvenog mišljenja, a smisao nastave je stvoriti uvjete za efikasno učenje. (A. Einstein: “Nikad nisam učio svoje učenike. Samo sam nastojao osigurati uvjete u kojima oni mogu učiti.”)
Tim predstavlja oblik formalne organizacije zajedničkog radnog ili poslovnog procesa koje povezuju odredjeni ciljevi i interesi članova, zajednička misija i zadaci. Tim je specifična vrsta veštački organizovane i strukturisane male grupe koja ima zajedničke ciljeve i interese.Učinak u timovima zavisi od individualnih doprinosa i od proizvoda kolektivnog rada.Timovi se raspoznaju prema svojim karakterističnim obeležjima.Tim se može analizirati sa tri aspekta:njegove strukture,dinamike i razvoja.Formiranjem timova treba da se obezbede tehnički uslovi funkcionisanja organizacije i njenih radnih procesa i zadovoljenje socijalnih i grupnih potreba članova tima.Koncept timskog rada nije nov. Timovi nas okružuju hiljadama godina. Plemenska društva su bili timovi i akciji – individualci radeći zajedno za dostignuća zajedničkih ciljeva za bolje dobro. Ali nekako je to postalo individualno, a ne timski zato što je to postalo apstrakcija mnogih organizacija. Do danas mnoge organizacije kreću se u krugu individualnih odgovornosti individualnih kompenzacija, individualnih uloga i poslovnih etika, a radne grupe su vođene od odgovornih nadzornika za nadgledanje uloga individualaca koji čine ove grupe. Vreme je zapitati se gde leže pretpostavke u osnivanju ovakve prakse. Svet je isuviše složen, a naše organizacije različite da nastave sa prvobitnim individualnim nego sa grupnim eksponentima, niti možemo raspustiti po svaku cenu unutrašnje takmičenje individualizma kao praksu većine organizacione stope.