Ciljevi ekonomske politike

UVOD

Da bi se zadovoljile stalne rastuće potrebe stanovništva, ljudsko društvo je prisiljeno na proces stalnog obnavljanja proizvodnje različitih materijalnih dobara i usluga.
Privredni rast podrazumeva povećanje proizvodnje na nivou nacionalne ekonomije izraženo kroz ukupan bruto domaći proizvod (skup dobara i usluga ostvarenih u toku jednog perioda) u odnosu na broj stanovnika. Tokom privrednog rasta promene u sastavu privrede su raznovrsne. One su najizraženije u promjenama u proizvodnom sastavu, odnosno učešću pojedinih delatnosti (kao što je poljoprivreda i industrija) u ukupnoj proizvodnji. Privredni rast i promena sastava u privrdi objašnjavaju ekonomsku sadržinu privrednog razvoja. U novije vreme sve veći značaj dobijaju njegovi društveni i ekološki činioci.
Ekonomska politika je dio opšte politike kojom se vrši uobličavanje institucija privrednog sistema, ekonomske strukture i regulacija privrede i privrednog razvoja.
Ekonomska politika je plansko djelovanje zasnovano na moći nacionalnih i međudržavnih i paradžavnih institucija na ukupnu nacionalnu privredu ( opšta ili neselktivna ekonomska politika), odnosno određene regione, sektore, djelatnosti, ekonomske grupe, a ponekad i pojedinačna velika preduzeća i projekte ( parcijalna ili selektivna ekonomska politika) s namjerom održavanja, obnavljanja ili promjene odgovarajućih ekonomskih stanja ili procesa.
Pojam ekonomska politika se koristi u dvostrukom zanačenju. Jednom se ovaj pojam tretira prevenstveno, kao praktična aktivnost aktivnih činilaca (nosilaca) ekonomske politike, prije svega, države u regulaciji privrede i privrednog razvoja, dok ga drugi put koristi za označavanje oblasti ekonomske nauke koja izučava opšte, odnosno, parcijalne ekonomske ciljeve i metode njihove realizacije.

• POJAM PRIVREDNOG RASTA
Privredni rast se kvantitativno izražava na različite načine, najčešće pomoću pokazatelja stope rasta društvenog bruto proizvoda, nacionalnog dohodka, društvenog bruto proizvoda po glavi stanovnika, nacionalnog dohodka po glavi stanovnika…
Stabilan privredni rast važna je predpostavka lakšeg rešavanja centralnog ekonomskog zadatka u svakoj zajednici, odnosno u većem stepenu zadovoljenje rastućih potreba ljudi upotrebom uvek ograničenih resursa.Privredni rast je dugotrajan i spor proces. Uz prosečan rast od 1% godišnje treba da protekne 70 god.kako bi se duplirao iznos dohodka po stanovniku. Kretanja stope privrednog rasta u dužem vremenskom intervalu pruža indikacije o kvalitetu ostvarenog povećanja proizvodnje. Kvalitetni privredni rast treba da bude dostoja i samoodrživ, kao i postojanje mehanizama za eliminisanje proizvodnje koja nije ekonomski efikasna.
• PRIVREDNI RAST I AKUMULACIJA KAPITALA
Da bi bolje razumjeli akumulaciju kapitala i tehnološke promjene koje utiču na ekonomiju, neophodno je razraditi neoklasični model ekonomskog rasta. Neoklasični model privrednog rasta opisuje ekonomiju u kojem je jedinstveni homogeni output proizvode dva inputa: capital i rad. Ovde je rast rada van domašaja ekonomije i na njega ne utiču ekonomske determinante. Kod neoklasičnog modela najznačajnije mesto imaju kapital i tehnološke promene.U analizi privrednog rasta ekonomisti naglašavaju potrebu za povećanjem kapitalne opremljenosti, što znači da se količina kapitala po radniku stalno povećava.Primeri povećanja kapitalne opremljenosti uključuju multiplikovanje poljoprivrednih mašina i irigacionih sistema u poljoprivrednoj proizvodnji, brzih željezničkih pruga, autoputeva u transportu, kompjutera, komunikacionih sistema u bankarstvu…Na osnovu istoriske geneze razvoja lako je uociti da su tehnoloske promjene uslovile ekonomsko poboljsanje proizvodnih mogucnosti Evrope,Severne Amerike i Japana.
• TEHNOLOŠKE PROMJENE I PRIVREDNI RAST
Tehnoloske promene podrazumevaju promjene u procesima proizvodnje ili uvodjenje novih proizvoda u cilju povecanjaoutputa ili povecanja outputa od jednake kolicine inputa. Naj znacajniji tehnoloski razvoj u savremenomsvjetu odigrao se u elektronici, racinarima, telekomunikacijama, avio-industriji itd.
Izumi i dostignuća ne samo da obezbedjuju stabilan razvoj, vec uz konstantan odnos inputa, plata i kamata povećavaju količinu outputa koja svaka jedinica outputa može proizvesti. Tako neprekidno rastu: kapital po radniku, output po radniku i plate po radniku, a pri tome nedođe do opadanja realne kamate. Dakle prava investicija povećava produktivnost kapitala i neurališe zakon opadajuće stope profita.Treba istaći da su neke investicije naklonjene kapitalu, a druge radu. Poljoprivredne mašine smanjuju potrebu za radom a povećavaju potrebe za kapitalom pa ih zato nazivamo “investicijama koje štede rad”, i one povećavaju profite u odnosu na nadnice (plate). Novi izumi koji smanjuju potrebe za kapitalom više od potrebe za radom (na primer uvođenje rada u više smena) su “investicije koje štede kapital”, i one povećavaju plate (nadnice) u odnosu na profit.