Istorija umetnosti – Srednji vek

1. Vizantijska umetnost u doba Justinijana (527-565)- osnovne karakteristike.

Umetnost u službi pobožnosti, u korist vere, ali i političke moći. Za vreme Justinijanove vladavine Carigrad postaje umetnicka prestonica. Njegovu eru nazivali su zlatnim dobom. Za vreme Justinijana Ravena je bila glavno uporiste Vizantijske vlasti u Italiji.
Ponavljanje  uzora-  uobičajena  arhitektura  i  utvrdjeni ikonografski  programi.  Uticaj  liturgije  na arhitekturu  i  slikarstvo.   Arhitektura- prenošenje  krstionica  i  moštiju  pod  krov  crkve.  Centralni plan kultnih gradjevina I skromne razmere. Odnos prostor- služba (niska pregrada izmedju oltara i naosa.)
San Vitale u Raveni–najznamenitija crkva tog vremena.Crkva je dobro osvetljena, osmougaone osnove sa kupolom. Stubovi, kapiteli i crkveni mobilijar bogato su ukrašeni.
Sv. Sofija u Carigradu- Crkvu je podigao car Justinijan. Velikih je dimenzija , a spolja crkva ima piramidalnu siluetu.
Crkve većinom plana upisanog krsta sa kupolom. gradjene kamenom, opekom ili alternacijom kamena i opeke. Najvažnija umetnička središta- Carigrad, Solun, Mistra.
Uticaj liturgije na arhitekturu i slikarstvo
Estetika zadržava samo ono što je tipično i trajno
Glavne karakteristike- blistava boja,snaga linije, bez individualnosti, nema perspektive,spljostene forme.
Ljudska figura dominantna i uvecana, inverzna perspektiva, bez telesnost, asketizam, sematizacija, stilizacija, prikaz spiritualnog sveta.
Slikarstvo Neprestani uticaj antike- renesanse, kao i grčko-rimskih portreta. Slika u službi vere i pobožnosti. Slike su rasprostranjenije od radova u slonovači I drugih skulptura. San Vitale je ukrašena mozaicima U konceptu programa mozaika iskazano je jedinstvo političke i duhovne vlasti.
Na mozaicima se mogu zapaziti, dematerijalizacija i idealizacija i likovi sa karakterističnim krupnim očima, malim usnama i izduženim uzanim nosom, Ikona je slika Hristove licnosti se poštuje i odaje joj se čast, a sama njena materija se ne obožava. Smatrane su portretima.
Minijature- Minijature u rukopisima, čuvanje antičkih tradicija  i  promene  u  estetikim tokovima.  Paganske  sadržine.
Zidno  slikarstvo- Slikari  tonskom obradom volumena i naglašenom konturom stvaraju plastičnu čvrstinu oblika, naglašavaju dramu i ekspresiju. Linija postaje osnovni element u obradi figura. Od skulpturalnih predmeta u Vizantiji su poznati Svadbeni kovčežić, tanjir na kome su prikazani Venra i Adonis, kao i tanjir Silen i menada, po uzoru na antiku.

 
2. Vizantijska arhitektura u doba Justinijana 
Umetnost je u službi pobožnosti, u korist vere, i političke moći. Ponavljanje uzora- uobičajena arhitektura i utvrdjeni ikonografski programi. Najbogatija  grupa  spomenika  prvog  zlatnog  doba  očuvana  je  u  Raveni.  Najvažnija  umetnička središta- Carigrad, Solun, Mistra. Centralni plan kultnih gradjevina sa kupolom od VI veka   – prenošenje krstionica i moštiju pod krov crkve. Skromne razmere gradjevina.
Uticaj liturgije i ritualnih radnji na uobličavanje osnovnih delova i celine hrama, niska pregrada izmedju oltara i naosa. U manastirskim crkvama ne postoji odvajanje delova za monahe i za svetovnjake.
San Vitale u Raveni- najznamenitija crkva  tog vremena.  Crkva  je  dobro osvetljena,  osmougaone  osnove  sa  kupolom. Stubovi, kapiteli i crkveni mobilijar bogato su ukrašeni. Crkva je ukrašena mozaicima na kojima su prikazani Hristos, simbolične scene, andjeli..U konceptu mozaika iskazano je jedinstvo političke i duhovne vlasti.
Sv. Sofija u Carigradu- podigao car Justinijan. Zidovi imaju brojne velike otvore koji osvetljavaju unutrašnji prostor. Spolja crkva ima piramidalnu siluetu. Stubovi, kapiteli i crkveni mobilijar bogato su ukrašeni ornamentalnim detaljima. Kupola počiva na četiri luka, a zidovi ispod luka nemaju konstruktivnu funkciju. Prelaz od kvadrata do kružnog oboda kupole izveden je pomoću, pandantifa, takvo rešenje omogućuje gradjenje viših, svetlijih kupola. Crkve većinom plana upisanog krsta sa kupolom. gradjene kamenom, opekom ili alternacijom kamena i opeke. Polet umetnosti posle
1261.-tradicionalna rešenja u arhitekturi, Carigrad-uobičajeni način zidanja kamenom i opekom.
U viz. arh. više nije stvorena nijedna gradjevina koja bi se merila sa sv. Sofijom. Crkve drugog zlatnog doba su bile skromnih razmera i njihova najčešća osnova je grčki krst, a gl. karakteristika je kupola na kvadratnoj osnovi. Najveća i najraskošnija crkva drugog zlatnog doba je Sv. Marko u Veneciji.